Щукин Николай Александрович
Щукин Николай Александрович | |
Чужан лун: |
1933-ӧд вося моз тӧлысь 2-ӧд лун (91 ар) |
---|---|
Чужанін: | |
Канму: | |
Мыйся уджыс: |
Щукин Николай Александрович (1933—2022) — коми гижысь, вуджӧдчысь.
Олан туй
[вежны | Вежны кодировкаын]Николай Щукин чужӧма Емдін районса Лыаты грездын 1933-ӧд воын. Чужан лунсӧ пасйӧ моз тӧлысь 2-ӧд лунӧ, но стӧч чужан лунсӧ оз тӧд. Кыдзи ачыс висьталӧ, моз тӧлысь 2-ӧд лунӧ сійӧс пыртлӧмаӧсь.[1] 1937 воын семьяыс вуджӧма овны Сыктывкарӧ. Батьыс усьӧма Айму вӧсна Ыджыд тыш дырйи; мамыс ӧтнас быдтӧма кык челядьӧс.[2]
Сизим класс помалӧм бӧрын 1948-ӧд восянь 1950-ӧд воӧдз велӧдчӧма ремесленнӧй училишӧын. Кык во вӧлі кочегарӧн «Шенкурск» да «Иртыш» паракодъяс вылын, Эжваса судоверфь электростанцияын. Армияын служитӧм бӧрын 1956-ӧд восянь 1964-ӧд воӧдз вӧлӧма турбинаса машинистӧн Лесокомбинат посёлокса электростанцияын. Машинистӧн уджалігӧн велӧдчӧма рытъя школаын. 1964-ӧд восянь уджалӧма Коми гижысь котырын литконсультантӧн.
1964-ӧд воын пырӧма велӧдчыны А.М. Горький нима литературнӧй институтӧ. Велӧдчӧма куим курс, сэсся уджысь орӧдчытӧг помалӧма Вылыс партийнӧй школаысь журналистика юкӧн. Корреспонденталӧма да редакторалӧма республикаса радиоын, 1978-ӧд восянь уджалӧма «Чушканзі», «Войвыв кодзув» да «Би кинь» журналъясын.
Кулӧма 2022-ӧд вося тӧвшӧр тӧлысь 26-ӧд лунӧ. Гуалӧма тӧвшӧр тӧлысь 29-ӧд лунӧ Вылыс Човса шойнаын.[3]
Гижан удж
[вежны | Вежны кодировкаын]Кывбуръяс гижны Николай Щукин босьтчӧма ремесленнӧй училишӧын велӧдчигӧн на. Медводдза кывбурсӧ йӧзӧдӧма «Войвыв кодзув» журналын 1958-ӧд воын. 1965-ӧд воын Коми небӧг лэдзанінын петӧма «Ме радейта» медводдза кывбур чукӧрыс.
1991-ӧд восянь пырӧ СССР-са гижысь котырӧ.
Гижӧ тшӧтш челядьлы. «Нагай-лэбач», «Зарни сюра кӧр» да «Нёрымӧ дядьӧ» кывбура мойдъяс подулын фольклорысь босьтӧм сюжетъяс. На серти спектакльяс пуктӧма Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын.
2015-ӧд воын йӧзӧдӧма «Став олӧм да нелямын лун» автобиографическӧй роман.
Кывбуръяссӧ да висьтъяссӧ вуджӧдӧма роч, мари, удмурт, фин, болгар да мукӧд кыв вылӧ.
Комиӧдӧма роч (С. Есенин, А. Журавлев, А. Коршунов, В. Михайлов, А. Суворов, да мукӧд) да яран поэтъясӧс (П. Явтысый).
Николай Щукин новлӧма кузь еджыд тош. Та вӧсна сійӧс тшӧкыда ӧткодялӧны Лев Толстойкӧд да Кӧдзыд пӧлькӧд.
Небӧгъяс
[вежны | Вежны кодировкаын]- Ме радейта...: кывбуръяс. — Сыктывкар: Коми книжнӧй издательство, 1965. — 42 л.б.
- Менам бипур: кывбуръяс. — Сыктывкар: Коми книжнӧй издательство, 1983. — 64 л.б.
- Нагай лэбач: [мойд]. — Сыктывкар: Коми книжнӧй издательство, 1985. — 48 л.б.
- Азбукаа нӧдкывъяс. — Сыктывкар: Коми книжнӧй издательство, 1991. — 32 л.б.
- Зарни сюра кӧр: нӧдкывъяс, кывбуръяс, висьт, легенда-мойд. — Сыктывкар: Коми книжнӧй издательство, 1993. — 50 л.б.
- Чужан муӧй-мамӧй: шӧр арлыда челядьлы кывбуръяс, нӧдкывъяс, висьтъяс, легенда-мойд. — Сыктывкар: Коми книжнӧй издательство, 1997. — 72 л.б.
- Тӧлка чипанпи: нӧдкывъяс, кывбуръяс, висьтъяс, мойдъяс. — Сыктывкар: Коми небӧг лэдзанін, 2003. — 192 л.б.
- Азбукаа нӧдкывъяс. — Сыктывкар: Коми Республикаса гижысь котыр, 2012. — 32 л.б.
- Шондіа асыв: гажа кывбуръяс, нӧдкывъяс да висьтъяс. — Сыктывкар, 2013. — 48 л.б.
- Став олӧм да нелямын лун: автобиографическӧй роман. — Сыктывкар, 2015. — 394 л.б.
Ошканпасъяс
[вежны | Вежны кодировкаын]- Коми Республикаса нимӧдана уджалысь (1999)
Ӧшмӧсъяс
[вежны | Вежны кодировкаын]- Коми гижысь котыр сайтын Н.А. Щукин йылысь
- Николай Александрович Щукин: биогр. юӧр // Коми поэзия антология. — Сыктывкар, 1967. — Л.б. 244.
- «Николай Щукин чужліс...»: биогр. пасйӧд // Войвыв кодзув. — 1983. — 2 №. — Л.б. 27.
- Пунегова Л.А. Николай Александрович Щукин: олантуй // Пунегова Л.А. Посни войтырлы коми литература йылысь. — Сыктывкар, 1993. — Л.б. 193—198.
- «Николай Александрович Щукин...»: редакторлӧн кыв // Войвыв кодзув. — 1993. — 8 №. — Л.б. 53.
- Югов С. Щукин Николай Александрович // Коми литература. Энциклопедический словарь школьника. — Сыктывкар, 1995.
- «Н.А. Щукинлы 1995 воыс...»: редакторлӧн кыв // Войвыв кодзув. — 1995. — 7 №. — Л.б. 3.
- «Николай Александрович...»: чолӧмалӧм // Войвыв кодзув. — 2003.— 8 №. — Л.б. 36.
- «Радейтана Николай Александрович...»: чолӧмалӧм // Войвыв кодзув. — 2013. — 8 №. — Л.б. 6
- Белых И. Гижысь да сылӧн гижӧд: донъялан кыв // Николай Щукин. Став олӧм да нелямын лун. — Сыктывкар, 2015. — Л.б. 5-6.
- Н. А. Щукин гижӧдъяс йылысь FU-Lab сайтын