Перейти к содержанию

Маддяръяс

Босьтӧма Wikipediaысь
Маддяръяс
Лыд: 14 500 000
Оланінъяс: Венгрия, Румыния, Сербия, Словакия, Украина, Россия, Германия, Ыджыд Британия, Австрия, АӦШ, Чили, Канада
Кыв: маддяр
Эскӧм: Католицизм, Протестантизм, Грекокатолицизм, Православие, иудаизм
Ӧти рӧдвужысь лоӧм войтыръяс: Вӧгулъяс, Ӧстякъяс

Маддяръяс (маддяр: Magyarok; роч: венгры) — Европаын олысь финн-йӧгра войтыр, кодлӧн эм аслас канму — Венгрия. Уна маддяр олӧ сідзжӧ Румынияын (Трансильвания), Сербияын (Воеводина войвылын), Словакияын, Украинаын, Россияын, Германияын, Ыджыд Британияын, Австрияын, АӦШ-ын, Чилиын да Канадаын.

2001 воын Венгрияын олӧма 9,5 млн гӧгӧр маддяр (ставсьыс 93 %). На пӧвстын медуна католик; эмӧсь протестантъяс да православнӧйяс.

Ас ним да этнографическӧй котыръяс

[вежны | Вежны кодировкаын]

Маддяръяслӧн ас ним — magyar(ok) (важ маддяр кыв: Моgor; шӧр грек кыв: Μεγέρη) — юкӧны кык торъя кыв вылӧ. Медводдза юкӧнсӧ — mōś — ӧткодялӧны вӧгулъяслӧн манси ас нимкӧд да ӧстякъяслӧн кык фратрияысь ӧтиклӧн Мось ас нимкӧд. Кывйыслӧн мӧд юкӧныс абу гӧгӧрвоана: вермас пӧ лоны сэні кутшӧмкӧ фин-йӧгра кыв, коді артманног серти матын фин. yrkö «айлов» вежӧртаса кывлы.

Маддяръяс пӧвстын торйӧдӧны татшӧм этнографическӧй котыръяс да субэтносъяс: палоци, медье, шаркёз, чанго, кунъяс, ясъяс, гайдукъяс (хайду), секейяс, маддярабъяс.

Маддяр кыв пырӧ фин-йӧгра кывъяс лыдӧ, торйӧдӧны 11 сёрнисикас.

Нималана маддяръяс

[вежны | Вежны кодировкаын]
  • Венгры // Этноатлас Красноярского края / Гл. ред. Р.Г. Рафиков; 2-е изд., перераб. и доп. Красноярск: изд-во «Платина», 2008. 224 с. — ISBN 978-5-98624-092-3.
  • Шушарин В.П. Ранний этап этнической истории венгров. Проблемы этнического самосознания. — М.: РОССПЭН, 1997. — ISBN 5-86004-105-5
  • Народы и религии мира: Энциклопедия / Гл. ред. В.А. Тишков. — М.: изд-во «Большая Российская энциклопедия», 1998. — ISBN 5-85270-155-6



Финн-йӧгра войтыр
Балтика фин котыр: вепсъяс | водь | ижора | карелъяс (на пиын ливвикъяс | людикъяс | тиверечьяс) | ливъяс | финъяс | квенъяс | инкерияс | эстъяс (на пиын сету)

Перым котыр: комияс (на пиын коми | перым комияс) | ёдзва комияс) | удмуртъяс (на пиын бесермана)

Волга фин котыр: мари | мокша | эрзя

Йӧгра котыр: маддяръяс (на пиын сэкейяс | чанго | маддярабъяс | яс) | вӧгулъяс | ӧстякъяс

Саамияс

Бырӧм фин-йӧгра войтыр: весь | сумь | емь | чудь | нарова | буртасъяс | мера | мешшӧра | мурома