Суоми Му

**Финн Республика**
**Suomen Tasavalta**
Дӧрапас	Канпас
Кыв	суоми
Юркар	Хельсинки
Медыджыд каръяс	Турку, Эспоо, Тампере
Веськӧдлан ног	Республика
Каналан эскӧм	Лютеранство
Мувывтор	338 430,53 км²
Ва процент	10,21
Йӧзлӧн лыд	5 479 800 гӧгӧр
Квадрат километрын	16
СПВ; • Став (2010); • морт вылад	65-ӧд места; 185,019 млрд $; 21 094 $
Сьӧм	евро
Ӧтуввез-домен	.fi
Телефон код	++358
Час кытш	UTC+2

Суоми Му, сідзжӧ Финляндия (финн Suomi, швед Finland; Финн Республика, финн Suomen Tasavalta, швед Republiken Finland) — тайö республика Войвыв Европаын. Суоми Мулöн юркар тайö Хельсинки (финн Helsinki). Суоми Му — уна юа-тыа да дiа му.

Мувывтор

Асыввылын Рочмукӧд орчча, рыт-войвылын - Шведмукӧд, войвылын - Норвегиякӧд. Лунвылын да рытвылын Суоми Му кытшалӧны Балты саридз да сылӧн Финн да Ботник куръяяс.

Шведмукӧд cуйӧр артмӧ 586 км, Норвегиякӧд - 716 км да Рочмукӧд - 1265 км. Саридзса суйӧр Эст мукӧд мунӧ Финн куръяты, а Швед мукӧд - Ботник куръя да Балты саридзты. Саридзса вадорлӧн кузьта - 46 000 км.

История

1917 вося декабр 6 лунӧ Финляндия юӧртіс Россияысь асшӧрлун йылысь. Империя бырӧм вайӧдіс Суомиын гражданскӧй войнаӧ 1918 воын (тӧвшӧр тӧлысь 27 лун — моз тӧлысь 16 лун). Коймöд сöветско-суоми война бöрын (1939 вося öшым тöлысь 30 лун — 1940 вося март 13 лун) Финляндия воштiс ассьыс му юкöнсö, но видзис ассьыс асшöрлунсö.

Страналӧн медводдза Оланпасыс 1919 восянь, некымынысь вежсьӧма. Ӧнія мӧд Оланподув вынсьӧдісны 1999 воын да уджалӧ 2007, 2011 да 2018 воясын вежсьӧмъясӧн.

Олысь лыд

Олысь лыд 2015 во серти - 5 479 800 морт, мувывторыс - 338 430,53 км².

70% финнъяс олӧны каръясын либӧ карбердъясын, кодъяс босьтӧны сӧмын 5% став Суоми мулысь мувывторсӧ.

Медся гырысь этша лыда войтыръяс - тайӧ карелъяс, финн шведъяс (291 000 гӧгӧр), чиганъяс, юдейяс, татараяс да саамъяс. Кӧть и роч кывъя йӧзыс Суоми муын бура уна (62,5 сюрс морт гӧгӧр), найӧс озӧ лыддьӧй этша лыда войтырӧн.

Чужан кывъяс

Каналан кывъясӧн лоӧны финн да швед кывъяс. Но кывъясӧн вӧдитчӧм тшӧтш ёна торъялӧ ( Аланд діяс вылын сёрнитӧны сӧмын швед кыв вылын, а войвылын вевдӧны саам кывъяс).

Суоми муын чужан кывъяс (31.12.2011):

Суоми кыв 91,5%

Швед кыв 5,4%

Мукӧд кывъяс 4,5%

Енлы эскӧм

2014 во кежлӧ лютерана вичкоӧ вӧлі пырӧма 74% олысь, православнӧй вичкоӧ 1% гӧгӧр. Мукӧд вичкоясӧ 2009 во кежлӧ вӧлі пырӧма 1,4%, а 19,2% эзӧ пыртӧй асьсӧ ньӧти енлы эскана организацияӧ.

Экономика

Суоми му пырӧ ичӧт сӧвмана канмуяс дінӧ. ВВП 44 448 доллар.

Видз-му вӧдитана муяс босьтӧны 8% став мусьыс, а гӧрана муяс - 2 млн. гектар. Унджык фермаяс - тайӧ неыджыд овмӧсъяс. Му вӧдитчӧм да скӧт видзӧм ёна механизируйтӧма.

Финн-йӧгра муяс