Выльыб (Кӧрткерӧс район)

Выльыб
	Выльыб ; Выльыб
Му:	Рочму
Статус:	грезд
республика:	Коми республика
район:	Кӧрткерӧс район
Медводдза казьтыштӧм:	1784
Инлыдпасъяс:	0°00′ в. п. 0°00′ а. к. / 0° в. п. 0° а. к. (G)
Официал кыв	роч, коми
Олысьяс	277 морт (2007)
Час кытш:	UTC+3
Телефон код:	+7 82136
Пошта индӧс:	168056
Автомобиль код:	11, 111

Файл:Выльыб (Кӧрткерӧс район).jpg

Выльыб – Кӧрткерӧс районса коми грезд (2011 во)

Выльыб (рочӧн Выльыб) — Коми Республикаса Кӧрткерӧс районысь Ыджыдвидз сикт овмӧдчӧмин улӧ пырысь грезд.

Ним артмӧм

Фольклор

География

Грезд пукалӧ Висер юлӧн веськыд берегас. Выльыбсянь Ыджыдвидз шӧрсиктӧдз — 3 км, Кӧрткерӧс юрсиктӧдз — 78 км, Сыктывкар юркарӧдз — 126 км.

История

Выльыблӧн историяыс йитчӧма Ыджыдвидз сикт артмӧмкӧд. Медводдзаысь Ыджыдвидз Вишера погостыс казьтывсьӧ 1585 воö. Вӧлӧма 3 керка, олӧмаӧсь Висер юлӧн шуйга берегас, ӧнія Выльыб весьтын, а местасӧ шулӧмаӧсь Кӧсьта керӧсӧн. Мӧдар берегас вӧлӧма паськыд видз. XVII нэмын Висер ю писькӧдӧма сэті выль ва туй.

Асму тӧдмалысь И.М. Панюков серти, XVII нэм помас ёна ойдлӧм вӧсна да Висер юлӧн ва туй вежсьӧм вӧсна Кӧсьта керӧсын олысьяс вуджӧмаӧсь овны Висер юлӧн веськыд берегас. Ӧтияс овмӧдчӧмаӧсь вывтасінӧ, выль ыбъяс вылӧ — тадзи артмӧма Выльыб, мукӧдыс — ю кузя улӧджык, но дыр кад чӧж став олысьсӧ шуӧны ыджыдвидзсаӧн. Медводдза вуджысьсӧ шулӧмаӧсь «шабалаӧн». Веськыд берегас овны вуджӧмаӧсь дыр кад чӧж.^[1]

Грездын вӧлӧма мельнича. Выльыбсянь катыдланьын сулавлӧма часовня либӧ крест (Прокопей лун – сура празьник).

1916 воын Выльыбын вӧлӧма 51 овмӧс, 270 олысь, 1926 воын — 70 овмӧс, 262 олысь.

Айму вӧсна Ыджыд тышӧдз Выльыбса ягын вӧлӧма зэкъяслӧн баракъяс да вышкаяс, пукалысьясыс пӧрӧдісны вӧр да кыскалісны Висер юӧ.

Радио кывны кутӧма 1952 восянь. Би сетны кутӧмаӧсь 1958 восянь. Грездас вӧлӧма КБО, медпункт, начальнӧй школа. Ӧні эм челядь видзанін, кирпичысь клуб, «Исток» видз-му овмӧс, пилорама.

Олысь лыд

Вояс да олысь лыд
1892	1916	1926	1979	1989	2000	2007
252	270	262	316	279	297	277

Медводдза овъяс

Макаров, Меников, Мишарин.

Культура

Грездын эм кирпичысь кыпӧдӧм Культура керка. Челядь видзанін бокын кыпӧдӧма челядь ворсанін.

Велӧдӧм

Октябрса револяцияӧдз на Педӧр Степан Васька земскӧй правление отсӧгӧн кыпӧдӧма керка, кӧні сэсся восьтӧма школа.
Ӧнія кадӧ грездын уджалӧ челядь видзанін, кытчӧ вайӧны челядьсӧ тшӧтш и Ыджыдвиддзысь, Джиянысь да Зулӧбысь.

Видз-му овмӧс

1929 — Ыджыдвиддзысь, Макарсиктысь да Выльыбысь некымын овмӧс пырӧмаӧсь «Гӧрд Октябрь» колхозӧ. 1932 воын Выльыбын котыртчӧма «Фрунзе» колхоз, веськӧдлӧма И.А. Макаров.
1950 воын Ыджыдвидзса 4 колхоз да Зулӧбса «Ударник» нима колхоз ӧтласисны «Ленин» нима колхозӧ.
1968 воын Ыджыдвидзса «Ленин» колхоз, Висерса «Дружба» да «Победа» колхозъяс ӧтувтчисны «СССР-лы 50 во» совхозӧ.
1986 артмӧма торъя Ыджыдвидзса совхоз.

Тӧдчана йӧз

Осипова Зоя Николаевна — Вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрысь артистка.

Ӧтуввез

Ӧшмӧсъяс

Жеребцов И.Л. Где ты живешь: Населенные пункты Республики Коми. Историко-демографический справочник. — Сыктывкар, 2000.
Республика Коми: Административно-территориальное деление на 1 августа 1992 г. Издание пятое. — Сыктывкар, 1992.
Административно-территориальное и муниципальное устройство Республики Коми (на 1 августа 2006 г.) Издание шестое, официальное / ГУ «ТФИ РК». — Сыктывкар, 2006. — 278 с.
Республика Коми: Энциклопедия. — Сыктывкар, 1997-2000. — Т. 1—3.
Панюков И.М. Висер вож да сэтчӧс олысьяс йылысь пасйӧдъяс. — Кӧрткерӧс, 1999.