Вежа Иоанн Предтечалӧн вичко (Мыс сикт, Кулӧмдін район)

Вежа Иоанн Предтечалӧн вичко — Кулӧмдін районса Мыс сиктын кирпичысь кыпӧдӧм православнӧй вичко.

XIX нэм

Иоанн Предтеча вичко казьтыштӧма Яренск уездса Устьмылдинскӧй волосьтын 1755 воын Великоустюжскӧй епархияса монастыръяслӧн да вичкояслӧн окладнӧй небӧгын.

Иоанно-Предтеченскӧй вичкосӧ стрӧитісны 1807 воын, вежӧдісны 1808 вося ӧшым тӧлысь 17 лунӧ, 1864 воын дзоньталӧм бӧрын вежӧдісны мӧдысь. Вичкоыс вӧлі кирпичысь, шоныд. План серти кӧсйисны нӧшта стрӧитны кӧдзыд вичко, но прихожанаяслӧн гӧльлун вӧсна уджас эз босьтчыны. Кӧлӧкӧльняыс вӧлі пуысь, сулаліс торйӧн, 1891 воын стрӧитісны изйысь кӧлӧкӧльнясӧ вичкокӧд ӧти йитӧдын. 1898 воын епархиальнӧй веськӧдлысьяслӧн тшӧктӧм серти прихожаналӧн тшӧт весьтӧ вичко гӧгӧр сувтӧдісны кӧрт забор. 1788 воын вичко бердын лыддьысис 318 морт, 1868 воын – 873.

XX нэм

30-ӧд воясӧ, кор властьӧ локтісны коммунистъяс, вичкояссӧ кутісны жугӧдны.

Коми Республикаса национальнӧй архивын видзӧм 1936 во рака тӧлысь 9 лунся документын пасйӧма:

“Коми Областнӧй исполнительнӧй Комитетса Президиумлӧн заседаниеысь 1936 вося рака тӧлысь 7 лунся 57 №-а протоколысь выписка:
Кывзісны:
25. Кулӧмдін Райисполкомлӧн Мысса вичко тупкӧм да стрӧйбасӧ сикт сӧветлы колхознӧй клуб улӧ сетӧм йылысь ходатайство.
Доклад: Тӧв. Попова
Мыс сикт сӧветса 80% олысь, колхозникъяс да единоличникъяс ӧткажитчӧны водзӧ видзны вичкосӧ да ходатайствуйтӧны сетны вичко стрӧйбасӧ сикт сӧветлы колхознӧй клуб улӧ.
Шуисны:
Могмӧдны Мыс сикт сӧветса гражданалысь ходатайствосӧ.
Областнӧй Исполнительнӧй Комитетса веськӧдлысь Злобина”

Кыдз пасйӧны олысьяс, 80% лыдпасыс оз вермы лоны, сы вӧсна мый унджыкыс сувтісны паныд вичко тупкӧмыслы, татшӧмъяссӧ ыстісны дзескыдінӧ да лагеръясӧ (пример вылӧ, Т.А. Паршуков кыкысь пукаліс дзескыдінын, кӧні и куліс).

Сійӧ жӧ воӧ кӧлӧкӧльняысь шыбитісны 50 килограмм сьӧкта кӧлӧкӧл, кытчӧ вӧлі гижӧма рочӧн: “Благовествуем землю радость велию, хвалите небеса Божию славу”. Сэсся Миков (локтысь), Митипер Павел (Паршуков Павел Митрофанович), Пиля Прокӧ (Прокопий Филиппович Зайков) веськӧдлӧм улын том йӧз му вылӧ шыбитісны крест. Нывбабаяс лыддьӧдлӧмӧн бӧрдісны, мешайтісны, найӧс йӧртісны пӧжаркаӧ. Вой кежлӧ крестсӧ колисны вичко дорын, медым асывнас жугӧдны. Войнас нывбабаяс крестсӧ гусялісны, юасьӧмъяс нинӧм эз сетны. Бӧрынджык лои тӧдса, мый крестсӧ вуджӧдӧмаӧсь Эжва юлӧн мӧдар берегас. Гашкӧ, тадзи и помасис лоӧмторйыс, но челядь ворсігас аддзӧмаӧсь крестсӧ да вайисны сиктӧ. Нывбабаяс пыр жӧ дзебисны сійӧс пес чипасын, но асывланьыс крестыс бара воши. Сиктын кывсис, мый сійӧс сувтӧдісны важ шойна дорын кык пу костын да бура дзебисны боковӧй йӧзысь ньыв пу кырсьлӧн ыджыд пластӧн. 80-ӧд воясӧдз Мысса олысьяс волывлісны тайӧ вежа места дорӧ. 80-ӧд вояс шӧрын крестсӧ вуджӧдісны Сыктывкар дорын сулалысь Кочпонса Казанскӧй Божья Матерлӧн вичкоӧ.

1989 воын Мысса сикт сӧвет киссьӧм вичко местаын кӧсйис стрӧитны спортивнӧй зал. Та вылӧ Коми профсоюзъяслӧн обком да Коми Республикаса вынйӧр сӧвмӧдан да спорт министерство вичмӧдісны 40 сюрс шайт. Но олысьяс шыӧдчисны сиктса администрацияӧ, медым выльысь кыпӧдісны да восьтісны вичкосӧ. Бумага вылын вӧлі тшӧктӧма, но профсоюзъяслӧн обкомса да Спорт министерствоса юрнуӧдысьяс сувтісны прӧтив, медым сетны вичмӧдӧм сьӧмсӧ вичко дзоньталӧм вылӧ. Мыс сиктса администрациялӧн Юралысь Валентин Александрович Паршуков унаысь ветліс та серти райисполкомса веськӧдлысь Сергей Петрович Каплин дорӧ. В.А. Паршуковлы грӧзитісны ёрдӧн, оз кӧ вӧч веськӧдлысьяслысь тшӧктӧмсӧ, но 1990 воын сиктын Евстолия Ивановна Паршукова юрнуӧдӧм улын артмӧдісны вичкоса община, кытчӧ пырӧдчис 24 морт. Олысьяс корисны выльысь кыпӧдны вичкосӧ, республикаса власьт тшӧктіс.

Урчитӧм сьӧм кындзи стрӧитчӧмыс муніс Мыс, Немдін сиктса, Югыдъяг, Тымсер, Лопъювад, Белоборск посёлокса олысьясӧн сетӧм сьӧм тшӧт весьтӧ. Сюрисны ӧбразъяс, вичкоса эмбур, кутшӧмъясӧс видзисны сиктса олысьяс Е.М. Портнягина, Л.М. Зайкова, С.В. Паршуков.

1991 вося сора тӧлысь 7 лунын Ыб сиктса Господь Вознесение вичкоса поп Трифон нуӧдіс медводдза служба.

Вичкоын служитысьяс

Мысса вичколӧн медводдза попӧн вӧлі Савва Наумович Попов. Архивъясын гижӧма, мый сійӧ помаліс Москваса духовнӧй академия. Мысса вичкоын служитіс 1777 восянь 1807 воӧдз. Сы дырйи вичкоас воліс Вӧлӧгдаса епархияысь архиерей.

Нӧшта вичкоын служитіс Тюрнин Михаил Васильевич, коді помаліс Яренскса духовнӧй училище. 1837 восянь 1857 воӧдз сійӧ вӧлі пӧнӧмарӧн, сэсся дьякӧн Улльянаса – Спасскӧй вичкоын, сы бӧрын служитіс Кӧрткерӧсса Успенскӧй храмын. Мысса Иоанно-Предтеченскӧй вичкоын сійӧ лыддьысьыс 1878 вося тӧвшӧр тӧлысь 2 лунсянь 1889 воӧдз.

Мысын дыр служитіс Клепиков Федор Александрович. Чужис сійӧ 1873 воын урасьӧм тӧлысь 15 лунсянь Межадор сиктын. 1894 воын помаліс Вӧлӧгдаса духовнӧй семинария да лои попӧн Савинбор сиктын. 1902-1919 воясӧ нуӧдіс службаяс Мысса Иоанно-Предтеченскӧй вичкоын. Гӧтырыс, Анна Николаевна (ныв дырйи – Доброумова), поплӧн ныв. Алексей пиыс (чужис 1896 воын) помаліс Кулӧмдін сиктын мужскӧй духовнӧй гимназия.

Мысса вичкоын бӧръя попӧн (1936 воын вичкосӧ тупкисны) вӧлі Матюшев Мефодий. Сійӧ чужлӧма Кулӧмдін районса Парч сиктын. Важ олысьяс казьтылӧны Мефодий айлысь бӧръя службасӧ, кор сійӧ пыртіс кагаӧс Паршуков Иван Васильевичӧс. Пыртӧм бӧрын сійӧ бергӧдчис йӧз дорӧ да ас нимсянь корис прӧща вичко тупкӧмысь.

Эскӧдана архивнӧй документъяс серти Мысса Иоанна-Предтеческӧй вичкоын 1777 восянь 1919 воӧдз служитӧма 34 морт.

1995 восянь Мысса Иоанно-Предтеченскӧй вичкоын службасӧ нуӧдіс Улляна манастырса велӧдчысь Тихон ай (Майбуров Павел Александрович, 1970 ч.в.).

Ӧні вичкоын службаяссӧ нуӧдӧ Игумен Тит (Бушенев Владимир Александрович).