Королёв Владимир Николаевич
Королёв Владимир Николаевич (комиӧн: Эжъес Микол Микол Володь) (1948—2019) — коми ӧтмунӧмын да культураын водзмӧстчысь, путешественник.
Олан туй[вежны | Вежны кодировкаын]
Чужӧма 1948-ӧд вося йирым тӧлысь 17-ӧд лунӧ Коми АССР-ын Кӧрткерӧс районса Керӧс сиктын. Батьыс — Королёв Николай Николаевич – Айму вӧсна Ыджыд тыш вылӧ ветлысь. Демобилизация бӧрын бухгалтералӧма вӧр пӧрӧдан овмӧсын, сэсся «Шойнаты» совхозса Керӧс юкӧнын. Мамыс – Королёва Мания Яковлевна — Керӧс школаса начальнӧй классъясын велӧдысь (1960 воын – велӧдысьяслӧн ставсоюз съездса делегат, «РСФСР-са школаын нимӧдана велӧдысь»).
Вит вылӧ помалӧма Керӧсын 8 класса школа (1964), Печора ювывса училишӧ (1968). Уджалӧма Печӧра карын. Сійӧс помалӧм бӧрын уджалӧма 1989-ӧд воӧдз Печӧра ковтысса туй управленньӧын плавсоставын: кызь во вӧлӧма теплоходса капитан-механикӧн — ювывса гидрографӧн.
Уджысь орӧдчытӧг велӧдчӧма Ленинград гидрометинститутса «Океанология» факультетын да Сыктывкарса канму университетлӧн история факультетын.[1]
Кулӧма 2019-ӧд вося ӧшым тӧлысь 5-ӧд лунӧ Сыктывкарын; ӧшым тӧлысь 7-ӧд лунӧ гуалӧма Гӧрд Затонса шойнаын.[2]
Общественнӧй удж[вежны | Вежны кодировкаын]
В.Н. Королёв уна вын пуктӧма общественнӧй уджӧ: котырталӧма судоходство серти общественнӧй музейяс, уджалӧма «Знание» котырын, СССР-са Географическӧй котырын, вӧр-ва видзан котырын, история да культура памятникъяс видзан котырын, Коми му туялан котырын.
Котыртӧма да ветлӧма 30 сайӧ экспедицияӧ Россияса Войвылӧ: найӧс дасьтігӧн экспериментируйтӧма, туялӧма, на лыдын «Поморский коч — 89» войтыркостса экспедиция. Лӧсьӧдӧма мортӧс биосфернӧй быдтан философия. Котыртӧма Сыктывкарын «Биармия» нима биосфернӧй быдтан шӧрин.
Владимир Королёв — Рочмуса географическӧй котырӧ пырысь, Коми Республикаса мастеръяс котырӧ пырысь (дзик ӧти морт коми пу пыжъяс вӧчалӧм серти), Ж.И. Кусто котырӧ пырысь.
«Зарни Ань» коч[вежны | Вежны кодировкаын]
В.Н. Королев некымынысь походӧн ветлӧма войвыв юясті да саридзьясті. 1989-ӧд воын экспедицияӧн ветлӧма «Помор» судно вылын Шпицбергенӧ, 1991-1992-ӧд воясӧ сылӧн веськӧдлӧм улын лӧсьӧдӧма маршрут Коми мулӧн важся ва да вӧлӧк туясті Печора ю кузя Баренц саридзӧ.
Ёртъясыскӧд ӧтвылысь вӧчӧма «Зарни ань» коч. Паруса пыжӧн 1991-ӧд воын Сыктывкарсянь катӧма Эжва ю йылӧ, вӧлӧкті вуджӧма Печӧра ковтысӧ, воӧдчӧма Печораӧ да кылӧдчӧма Войвыв Йиа океанӧдз.
Во мысти «Биармиа» шӧрин реконструируйтӧма мӧд коч — «АNBUR». Сійӧс вӧлі вӧчӧма Сыктывкарса опытнӧй судомеханическӧй заводлӧн важ стапельяс вылын.
1992-ӧд вося ода-кора тӧлысь 23-ӧд лунӧ «Анбур» петӧма Сыктывкарысь Эжва ю йывланьӧ, тӧлысь мысти воӧма Печора карӧ. Водзӧ экспедиция кӧсйӧма мунны Кара саридз пыр Об ю вомӧ. Но Арктикаӧ петны сылы абу лэдзӧмаӧсь. Ковмӧма кочсӧ кольӧма Печораса ремонтно-эксплуатационнӧй базаын. «Из Перми в Мангазею» культурно-экологическӧй арктическӧй экспедицияса мӧд юкӧныс олӧмӧ абу вӧлі пӧртӧма.[3]
1991-ӧд воын кӧсйӧны вӧлі кыпӧдны Сыктыв юлӧн шуйга берегас кочлысь музей-керка, но уна помка вӧсна уджыс абу вӧрзьӧма. Сыктывкар ювыв портса уджалысьяс видзӧдӧмаӧсь коч бӧрся, а сэсся 1998-ӧд воын сійӧс вуджӧдӧмаӧсь Льӧмъюса дача вылас. Тані В.Н. Королёв вӧлі кӧсйӧ восьтыны важся пу пыжъяс вӧчан школа. Босьтчӧма реконструируйтны 2004-ӧд воын «Зарни Ань» коч.
Небӧгъяс[вежны | Вежны кодировкаын]
Медводдза пасйӧдъяссӧ йӧзӧдлӧма 1969-ӧд воын «Молодёжь Севера» газетын. Комын воӧн дасьтӧма 360 сайӧ удж. Роч промышленник М.К. Сидоров (1832—1887) олӧмлы сиӧма «России беспокойный гражданин» удж (1987).
«Биармиа»: от краеведения — к философии биосферного воспитания» небӧг сиӧма XVII-ӧд нэмын нималана коми му восьтысьяс Дмитрий Зырянлы да Федор Чукичевлы, кодъяс волӧмаӧсь Аляскаӧдз да Калифорнияӧдз.
- Королев В.Н. России беспокойный гражданин. — Сыктывкар: Коми кн. изд-во, 1987. — 111 с.
- Королев В.Н. Летопись печальная Печоры. «Рифей—90». — Челябинск, 1990.
- Королёв В.Н. «Биармиа»: от краеведения — к философии биосферного воспитания. — Сыктывкар, 2014.
Ошканпасъяс[вежны | Вежны кодировкаын]
- Коми Республикаса нимӧдана уджалысь.
Ӧшмӧсъяс[вежны | Вежны кодировкаын]
- Сивкова А.Н. Зырянский Шпаро // Республика, 1998. 15 янв. (рочӧн)
- «ЛЮДИ ГОРОДА ПЕЧОРА И РАЙОНА» сайтын В.Н. Королев йылысь (рочӧн)
- Королев В. (Эжъес Микол Микол Володь): библиографический указатель (к 30-летию первой публикации) / Центр биосферного воспитания «Биармия». — Сыктывкар, 1999. — 56 с.: фото.
- Мартынов В. И. Королев Владимир Николаевич // Республика Коми. Энциклопедия. — Сыктывкар, 1999. — Т. 2. — С. 141.
- [1] Щербинина М. Владимир Королев: «Мы слишком много говорим о патриотизме, отвергая очевидное» // Республика, 2015. 28 окт. (рочӧн)
Ыстӧдъяс[вежны | Вежны кодировкаын]
- ↑ Мартынов В. И. Королев Владимир Николаевич // Республика Коми. Энциклопедия. — Сыктывкар, 1999. — Т. 2. — С. 141.
- ↑ Артеев А. Ушел из жизни Владимир Королев // Республика, 2019. 8 дек. (рочӧн)
- ↑ Капустина О. Памяти земляка // «Печора Today» сайт (2019.12.06 лун; рочӧн)