Видзӧдлыны Суоми кыв лист боклысь код

[[Файл:Finnish language map, detailed areas.png|thumb|left|200px|]]
{{Кыв
| рӧм                       = уральские
| ним                       = Суоми кыв  
| шуан ним                  = suomi 
| муяс                      = [[Суоми Му]],  [[Швеция]],  [[Эстония]],  [[Норвегия]],  [[Рочму]]     
| регионъяс                 = 
| число носителей           = 6 млн
| рейтинг                   = 52
| категория                 = [[Евразияса кывъяс]]
|классификация = 
[[Из кывъяс|Из котыр]]
:[[Чудь-йӧгра кывъяс|Чудь-йӧгра ув]]
::[[Волга-чудь кывъяс|Волга-чудь чукӧр]]
:::[[Балтикадор-чудь кывъяс|Балтикадор-чудь субчукӧр]]
| гижӧм                     = [[латин]] ([[суоми анбур]])
| официал кыв               = [[Суоми Му]], [[ЕС]]
| регулируется_род_падеж    = [[Исследовательский институт по языкам Финляндии|Исследовательским институтом по языкам Финляндии]]
| ГОСТ 7.75–97 =            фин 740
| ISO1                      = fi
| ISO2                      = fin
| ISO3                      = fin
}}
[[Файл:FinnishDialects.png|thumb|500px|Сёрнисикасъяс]]
'''Суоми кыв''' (''suomen kieli''), сідзжӧ '''финн кыв''' — тайӧ [[Суоми Му]]ын каналан [[кыв]].

== Суоми анбур ==

{| class="standard" style="text-align: center"
! &nbsp;Шыпас&nbsp; !! Ним !! Шуанног 
|-
| '''[[A|Aa]]''' || aa || [a] 
|-
| '''[[B|Bb]]''' || bee || [b] 
|-
| '''[[C|Cc]]''' || see || — 
|-
| '''[[D|Dd]]''' || dee || [d] 
|-
| '''[[E|Ee]]''' || ee || [e] 
|-
| '''[[F|Ff]]''' || äf, ef || [f] 
|-
| '''[[G|Gg]]''' || gee || [g] 
|-
| '''[[H|Hh]]''' || hoo || [h] 
|-
| '''[[I|Ii]]''' || ii || [i] 
|-
| '''[[J|Jj]]''' || jii || [j] 
|-
| '''[[K|Kk]]''' || koo || [k] 
|-
| '''[[L|Ll]]''' || äl || [l] 
|-
| '''[[M|Mm]]''' || äm, ämmä || [m] 
|-
| '''[[N|Nn]]''' || än, ännä || [n] 
|-
| '''[[O|Oo]]''' || oo || [o] 
|-
| '''[[P|Pp]]''' || pee || [p] 
|-
| '''[[Q|Qq]]''' || kuu || — 
|-
| '''[[R|Rr]]''' || är || [r] 
|-
| '''[[S|Ss]]''' || äs || [s] 
|-
| '''[[Š|Šš]]''' || äš || [ʃ] 
|-
| '''[[T|Tt]]''' || tee || [t] 
|-
| '''[[U|Uu]]''' || uu || [u] 
|-
| '''[[V|Vv]]''' || vee || [v] 
|-
| '''[[W|Ww]]''' || &nbsp;kaksois-vee&nbsp; || [v] 
|-
| '''[[X|Xx]]''' || äks || [ks] 
|-
| '''[[Y|Yy]]''' || yy || [y] 
|-
| '''[[Z|Zz]]''' || tset, tseta || [ts] 
|-
| '''[[Ž|Žž]]''' || || [ʒ] 
|-
| '''[[Å|Åå]]''' || ruotsalainen oo || [o] 
|-
| '''[[Ä|Ää]]''' || ää || [æ] 
|-
| '''[[Ö|Öö]]''' || öö || [ø] 
|}

== Грамматика ==

=== Эмакыв ===

Эмакывлӧн суоми кывйын эм кык лыд: ӧтка лыд (''Yksikkö'') да уна лыд (''Monikko''); дас кык вежлӧг:

{| class="wikitable"
|-
! Вежлӧг !! Ӧтка лыд !! Вуджӧдӧм !! Уна лыд !! Вуджӧдӧм
|-
| '''Nominatiivi (Nimentö)'''<br /> ''Нимтан'' || maa || ''му'' || maat || ''муяс''
|-
| '''Genitiivi (Omanto)'''<br /> ''Асалан'' || maan || ''мулӧн'' || maiden || ''муяслӧн''
|-
| '''Partitiivi (Osanto)'''<br /> ''Юксян'' || maata || ''(кымын) муӧс'' || maita || ''(кымын) муясӧс''
|-
| '''Illatiivi (Sisätulento)'''<br /> ''Пыран'' || maahan || ''муӧ'' || maihin || ''муясӧ''
|-
| '''Inessiivi (Sisäolento)'''<br /> ''Ина'' || maassa || ''муын'' || maissa || ''муясын''
|-
| '''Elatiivi (Sisäeronto)'''<br /> ''Петан'' || maasta || ''муысь'' || maistä || ''муясысь''
|-
| '''Allatiivi (Ulkotulento)'''<br /> ''Сетан/Матыстчан'' || maalle || ''мулы, му вылӧ'' || maille || ''муяслы, муяс вылӧ''
|-
| '''Adessiivi (Ulko-olento)'''<br /> ''Ортсы-ина/Керанторъя'' || maalla || ''му вылын'' || maillä || ''муяс вылын''
|-
| '''Ablatiivi (Ulkoeronto)'''<br /> ''Ылыстчан'' || maalta || ''му вылысь'' || mailta || ''муяс вылысь''
|-
| '''Translatiivi (Tulento)'''<br /> ''Пӧртан'' || maaksi || ''муӧ (пӧрны)'' || maiksi || ''муясӧ (пӧрны)''
|-
| '''Essiivi (Olento)'''<br /> ''Эма/Керанторъя'' || maana || ''муӧн (лоны)'' || maina || ''муясӧн (лоны)''
|-
| '''Abessiivi (Vajanto)'''<br /> ''Торйӧдан'' || maatta || ''мутӧг'' || maitta || ''муястӧг''
|}

=== Индан-асалан суффиксъяс ===

{| class="wikitable"
|-
! Ӧтка лыд !! Вуджӧдӧм !! Уна лыд !! Вуджӧдӧм
|-
| -ni || ''-ӧй'' || -mme || ''-ным''
|-
| -si || ''-ыд'' || -nne || ''-ныд''
|-
| -nsa, -nsä || ''-ыс'' || -nsa, -nsä || ''-ныс''
|}

'''Talo''' (керка):

{| class="wikitable"
|-
! Ӧтка лыд !! Вуджӧдӧм !! Уна лыд !! Вуджӧдӧм
|-
| taloni || ''керкаӧй'' || talomme || ''керканым''
|-
| talosi || ''керкаыд'' || talonne || ''керканыд''
|-
| talonsa || ''керкаыс'' || talonsa || ''керканыс''
|}

=== Морта нимвежтасъяс ===

{| class="wikitable"
|-
| Ме || minä || Ми || me
|-
| Тэ || sinä || Ті || te
|-
| Сійӧ || hän (ловъя), se (ловтӧм) || Найӧ || he (ловъя), nе (ловтӧм) 
|}

=== Кадакывлӧн вежласьӧм ===

'''Kertoa''' (''висьтавны''):

'''Ӧнія кад'''

{| class="wikitable"
|-
! Ӧтка лыд !! Вуджӧдӧм  !! Уна лыд !! Вуджӧдӧм
|-
| kerron || ''висьтала'' || kerromme || ''висьталам''
|-
| kerrot || ''висьталан'' || kerrotte || ''висьталанныд''
|-
| kertoo || ''висьталӧ'' || kertovat || ''висьталӧны''
|}

'''Ӧнія кад, соссяна форма'''

{| class="wikitable"
|-
! Ӧтка лыд !! Вуджӧдӧм  !! Уна лыд !! Вуджӧдӧм
|-
| en kerro || ''ог висьтав'' || emme kerro || ''огӧ висьталӧй''
|-
| et kerro || ''он висьтав'' || ette kerro || ''онӧ висьталӧй''
|-
| ei kerro || ''оз висьтав'' || eivät kerro || ''оз висьталӧны''
|}

'''Колян кад'''

{| class="wikitable"
|-
! Ӧтка лыд !! Вуджӧдӧм  !! Уна лыд !! Вуджӧдӧм
|-
| kerroin || ''висьталі'' || kerroimme || ''висьталім''
|-
| kerroit || ''висьталін'' || kerroitte || ''висьталінныд''
|-
| kertoi || ''висьталіс'' || kertoivat || ''висьталісны''
|}

'''Колян кад, соссяна форма'''

{| class="wikitable"
|-
! Ӧтка лыд !! Вуджӧдӧм  !! Уна лыд !! Вуджӧдӧм
|-
| en kertonut || ''эг висьтав'' || emme kertoneet || ''эгӧ висьталӧй''
|-
| et kertonut || ''эн висьтав'' || ette kertoneet || ''энӧ висьталӧй''
|-
| ei kertonut || ''эз висьтав'' || eivät kertoneet || ''эз висьтавны''
|}

'''Локтан кад'''

{| class="wikitable"
|-
! Ӧтка лыд !! Вуджӧдӧм  !! Уна лыд !! Вуджӧдӧм
|-
| tulen kertomaan || ''кута висьтавны'' || tulemme kertomaan || ''кутам висьтавны''
|-
| tulet kertomaan || ''кутан висьтавны'' || tulette kertomaan || ''кутанныд висьтавны''
|-
| tulee kertomaan || ''кутӧ висьтавны'' || tulevat kertomaan || ''кутӧны висьтавны''
|}

'''Локтан кад, соссяна форма'''

{| class="wikitable"
|-
! Ӧтка лыд !! Вуджӧдӧм  !! Уна лыд !! Вуджӧдӧм
|-
| en tule kertomaan || ''ог кут висьтавны'' || emme tule  kertomaan || ''огӧ кутӧй висьтавны''
|-
| et tule kertomaan || ''он кут висьтавны'' || ette tule kertomaan || ''онӧ кутӧй висьтавны''
|-
| ei tule kertomaan || ''оз кут висьтавны'' || eivät tule kertomaan || ''оз кутӧны висьтавны''
|}

=== Лыдакывъяс ===

:0 - nolla
:1 - yksi
:2 - kaksi
:3 - kolme
:4 - neljä
:5 - viisi
:6 - kuusi
:7 - seitsemän
:8 - kahdeksan
:9 - yhdeksän
:10 - kymmenen
:11 - yksitoista
:20 - kaksikymmentä
:21 - kaksikymmentäyksi
:30 - kolmekymmentä
:100 - sata
:101 - satayksi
:200 - kaksisataa
:1000 - tuhat
:1001 - tuhatyksi
:2000 - kaksituhatta
:1000000 - miljoona
:1000001 - miljoonayksi
:2000000 - kaksimiljoonaa
:1000000000 - miljardi

== Суомиӧн кывбур ==

<table class = "wikitable" width="300">
<tr>
<td>
: Kun mä kuolen&nbsp;— leposija<br />
: Ukrainassa suokaa,<br />
: aavan aron keskelle mun<br />
: hautakumpuin luokaa.<br />
: Jotta Dneprin kohistessa<br />
: nauttisin mä rauhaa,<br />
: jotta sinne kuulisin, kun<br />
: joki vanha pauhaa<br />
: Vihollisen verta alkaa<br />
: virta viedä milloin,<br />
: Ukrainasta&nbsp;— haudastani<br />
: minä nousen silloin.<br />
: Rukoilemaan Jumalan luo<br />
: menen sitten vasta, —<br />
: siihen saakka välitä en<br />
: minä Jumalasta<br />
: Haudatkaa ja sorron kahleet<br />
: lyökää voimain takaa<br />
: Vihollisen kuumin hurmein<br />
: arot pirskottakaa<br />
: Ja kun yhteen yhtyy perhe<br />
: uusi, suuri, vapaa —<br />
: muistolleni sana hellä,<br />
: hyvä omistakaa.<br />
</td>
</div></td></tr></table>

== Ыстӧгъяс ==

* [http://audio.komikyv.ru/content/233 Цыпанов Йӧлгиньлӧн "Велӧдан суоми кыв!" велӧдчан небӧг]
* [http://in-yaz-book.ru/fin.html Учебники]
* [https://web.archive.org/web/20121226003539/http://vod.org.ua/index.php?t=100 Виталий Чернявский. Краткая грамматика финского языка]
* [http://kaino.kotus.fi/www/verkkojulkaisut/julk1/index.html Riitta Korhonen & Maria Vilkuna]: Sananselityksiä — Ison suomen kieliopin termejä.
* [http://www.yle.fi/opinportti/supisuomea/ Supisuomea] 
* [https://web.archive.org/web/20100316175156/http://www.suomea.ru/ Учебники финского языка]
* [http://vrukah.info/slovar/phrasebook.php Эстонско-финско-русский онлайн разговорник]

{{Финн-йӧгра кывъяс}}

[[Категория:Кыв]]
[[Категория:Финн-йӧгра кывъяс]]
[[Категория:Финляндия]]