Чери кыйӧм
Чери кыйӧм - уна сикас ва пытшкысь чери кыйӧм метод.
Чери кыйӧмлӧн артманног
[вежны | Вежны кодировкаын]Морт история заводитчигӧн вадоръяс дорын олысь йӧз кутісны казявны чериӧс кыдзи доступнӧй белок источник. Медводдза чери кыйны зільӧмъясыс вӧліны примитивнӧйӧсь: берегӧ мыськӧм чери чукӧртісны, лыаӧн да изъясӧн шензьӧдісны, киӧн кыйисны. Помöдз артмисны медся прöстöй инструментъяс: öшöдöм колькъяс, увъясысь да изъясысь вöчöм ловпуяс, а сiдзжö быдмöг волокноясысь вöчöм первобытнöй сеткияс.
Чери крючок изобретитӧм лоис чери кыйӧм сӧвмӧдӧмын ыджыд пӧвстӧн. Медводз кось да из, а сэсся металл крючокъяс ёна содтісны чери кыйӧмлысь эффективносьтсӧ. Сідзжӧ бурмӧдісны сеткияс, лӧсьӧдісны уна сикас материалысь да вӧдитчисны уна сикас вурсьысь приёмъясӧн. Пыжъяслӧн воӧм, прӧстӧй плотъяссянь сложнӧйджык судноясӧдз, сетісны позянлун мортлы туявны восьса ваяс да чери кыйны ыджыд пыдӧсъясын.
Кыдзи сӧвмис технология, сідзи и чери кыйӧмлӧн уна сикас ногыс: линейнӧй чери кыйӧм, тральӧн, дінӧ чери кыйӧм да нӧшта копьёӧн кыйӧм. Чери кыйöм лоис эз сöмын сёян-юан босьтан ногöн, но и уна войтырлöн культуралöн юкöнöн. Петісны чери кыйӧмкӧд йитчӧм обрядъяс да традицияяс, чери босьтіс символическӧй вежӧртас. Чери кыйöм лоис тöдчана отрасльöн, влияйтiс социальнöй тэчас вылö да общество сöвмöм вылö.
Цивилизация артмöмын ыджыд пай пуктiс чери кыйöм сöвмöм. Сійӧ сӧвмӧдіс вузасьӧмсӧ сы понда, мый лишнӧй черисӧ позис вежны мукӧд тӧвар вылӧ. Чери кыйӧм тшӧтш ышӧдіс сӧвмыны навигация да суднояс стрӧитӧм, восьтіс мортлы выль горизонтъяс. Нӧшта сійӧ ворсісны ыджыд пай морт олӧм паськалӧмын мир пасьтала, сетісны позянлун сӧвмӧдны выль территорияяс, тыдорса юкӧнъяс да дiяс.
Öнiя олöмын чери кыйöм петкöдлö кыдзи промышленнöй чери кыйöм, кöнi вöдитчöны сложнöй технологияясöн, сiдзи и самодеятельнöй чери кыйöмöн, кодi лоö йöзкостса спорт сикасöн да шойччöмöн. Но ӧнія чери кыйӧм паныдасьлӧ ыджыд экологическӧй мытшӧдъяскӧд, шуам, ёна чери кыйӧм да ва пытшкӧсъяс тшыкӧдӧм.