Холодильник
Холодильник — тайӧ прибор, коді видзӧ шоныд изоляцияа камераын шоныд шоныд. Тшӧкыда сійӧс вӧдитчӧны сёян-юан, лекарствояс либӧ сійӧторъяс видзӧм могысь, кодъясӧс колӧ видзны шоныд местаын либӧ нульысь улынджык температураын. Сöвмöм странаясын пöшти быд семьяын эм гортса холодильник. Холодильник уджалӧм подуласьӧ шоныд сетысь агрегатӧн вӧдитчӧм вылын, коді шоныдсӧ вуджӧдӧ холодильниклӧн уджалан камераысь ывлаӧ, кӧні сійӧ лэччӧ ывлаӧ. Эмӧсь и ыджыдджык шонтысян позянлунъяса коммерческӧй холодильникъяс, кодъясӧн вӧдитчӧны сёян-юан сетан учреждениеясын да лавкаясын, да промышленнӧй холодильникъяс, кодъяслӧн уджалан камералӧн объёмыс вермас лоны дасъясӧн да сёясӧн кубометрӧдз наӧн вӧдитчӧны, шуам, яй переработайтігӧн; заводъясын да промышленнӧй производствоын.
Лӧсьӧдӧм история
[вежны | Вежны кодировкаын]Сёян видзан ногъяслӧн эволюцияыс заводитчис лым да йи кодь природнӧй ресурсъясӧн вӧдитчӧмсянь. Важӧн йи чукӧртлісны Римса император Неронлы, а шӧр нэмъясӧ методсӧ вунӧдісны, но ловзьӧдісны Марко Поло отсӧгӧн. XVIII нэмын паныдасьлісны медводдза «холодильникъяс» - йиӧн шонтӧм вина контейнеръяс, а Россияын паськалісны ледникъяс. XIX нэмын Томас Мур лӧсьӧдіс нефть вылӧ «холодильник», а Джон Гори лӧсьӧдіс искусственнӧй йи вылӧ аппарат. Джеймс Харрисон лӧсьӧдіс компрессорнӧй агрегатъяс промышленносьтын. ХХ нэмын артмисны гортса электрическӧй холодильникъяс: Альберт Эйнштейн лӧсьӧдіс абсорбционнӧй холодильник, а Кристиан Стинструп лӧсьӧдіс шытӧм да безопаснӧй. 1930 восянь фреон лоис стандартнӧй хладагентӧн, 40-ӧд воясӧ содтісны морозильнӧй отделениеяс, а 50-60-ӧд воясӧ содтісны разморозка функция.
Холодильникъяс в СССР
СССР-ын медводдза компрессионнӧй холодильникъяс лэдзисны 1937 воын, а 1951 воын заводитісны вӧчны «Москва». 1962 во кежлӧ американечьяслӧн унджыкыслӧн, итальянечьяслӧн 20%-лӧн да сӧветскӧй семьяяслӧн 5%-лӧн эмӧсь холодильникъяс. 1990 воын СССР-ын вӧлі 71 миллионысь унджык холодильник.