Спиридонов Юрий Алексеевич
| Спиридонов Юрий Алексеевич | |
 | |
| Чужан лун: |
1938-ӧд вося вӧльгым тӧлысь 1-ӧд лун |
|---|---|
| Чужанін: | |
| Кулан кад: |
2010-ӧд вося моз тӧлысь 12-ӧд лун (71 ар) |
| Куланін: | |
| Канму: | |
| Мыйся уджыс: |
политик, экономист, государственный деятель, депутат Государственной думы Российской Федерации |
| Ошканпасъяс да премияяс: |
    |
 Спиридонов Юрий Алексеевич на Викискладе | |
Спиридонов Юрий Алексеевич (1938—2010) — Коми Республикаса Юралысь (1994—2001), Россия Федерацияса Государственнӧй Думаса депутат (2003—2007), Естественнӧй наукаяслӧн Россияса академияӧ збыльвывса пырысь, Горнӧй наукаясса Академияса академик (1997), экономика наукаясса доктор, техническӧй наукаясса кандидат (1982).
Олан туй
[вежны | Вежны кодировкаын]Чужӧма 1938-ӧд вося вӧльгым тӧлысь 1-ӧд лунӧ Омск обласьтса Полтавка сиктын. 1961-ӧд воын помалӧма Свердловскын горнӧй институт. 1961—1964 воясын уджалӧма Магадан обласьтын «Горный» приискын горнӧй мастерӧн, участокын веськӧдлысьӧс вежысьӧн, медыджыд горнӧй мастерӧн.
1964–1975 воясӧ — Коми АССР-ын Ярега управленньӧса отделын инженер, участокын начальник, шахтаын веськӧдлысь. 1975–1989 воясӧ — КПСС-лöн Ухта карса комитетын отделӧн веськӧдлысь (заведуюшӧй), КПСС-лӧн Усинск райкомын медводдза секретар, КПСС-лӧн Коми обкомын мӧд секретар. 1989—1990 воясӧ — КПСС-лӧн Коми обкомын медводдза секретар, 1990–1994 воясӧ – Коми АССР-са Вылыс Сӧветын веськӧдлысь.
1993-ӧд вося ӧшым тӧлысьсянь — медводдза созыва Федерация Сӧветӧ пырысь, 1994-ӧд вося косму тӧлысьӧдз пырӧма бюджет, валюта, сьӧм да кредит регулируйтӧм, сьӧм эмиссия, вот перъян политика да таможня регулируйтан комитетӧ, сэсся — войвыв да этша лыда войтырлӧн делӧяс серти комитетӧ пырысь.
1994-ӧд вося ода-кора тӧлысь 7-ӧд лунӧ вермӧма бӧрйысьӧмъяс дырйи да лоӧма Коми Республикаса Юралысьӧн да, Коми Республикаса Оланподув серти, тшӧтш и и правительствоӧн веськӧдлысьӧн.
1997-ӧд вося вӧльгым тӧлысь 30-ӧд лунӧ вермӧма кадысь водз бӧрйысьӧмъясын да выльысь пуксьӧма Коми Республикаса Юралысьӧ.
2001-ӧд воын Коми Республикаса Юралысьӧс бӧрйигӧн босьтӧма 34,9 % гӧлӧс да ворссьӧма Коми Республикаса Каналан Сӧветӧн веськӧдлысь Торлопов Владимир Александровичлы (сылӧн 40 % гӧлӧс).
2003-ӧд вося ӧшым тӧлысьӧ йӧзыс бӧрйисны 18 №-а Сыктывкарса ӧти мандата кытш серти Россия Федерацияса Каналан Думаӧ депутатӧн. Вӧлi уджалӧ вӧр-ва ресурсъяс да наӧн вӧдитчӧм серти комитетын.
Кулӧма 2010-ӧд вося моз тӧлысь 12-ӧд лунӧ Сыктывкарын, гуалӧма Гӧрд Затонса шойнаын.
Наградаяс
[вежны | Вежны кодировкаын]- Коми АССР-са народнӧй овмӧсын нималана уджалысь (1988).
- Войтыръяслӧн Ёрталун орден (1993, вӧльгым тӧлысь 11-ӧд лун) — демократическӧй вежсьӧмъяс, экономика да политика реформаяс олӧмӧ пӧртӧмысь
- IV тшупӧда «Айму водзын уджысь» орден (1998, вӧльгым тӧлысь 13-ӧд лун) — государство водзын заслугаясысь да республикалӧн социально-экономическӧй сӧвмӧмӧ пай пуктӧмысь.
- Уджвывса Гӧрд Дӧрапас орден (1986)
- Преподобнӧй Сергий Радонежскӧй орден (1996)
- Вежа царевич Дмитрий нима «За дела милосердия» орден (1997)
- Ыджыд Петыр нима Национальнӧй общественнӧй премиа (2001 во, ода-кора тӧлысь)
Паметь
[вежны | Вежны кодировкаын]- 2011 воын Гӧрд Затонса шойнаын Юрий Спиридонов гу вылын вӧлі восьтӧма казьтылан комплекс да сувтӧдӧма озысь бюст, кодӧс вӧчӧма Владимир Матюхин. Сылӧн гӧтыр Галина Медухалӧн кывъяс серти, бюстсӧ вӧлi вӧчӧма недыр кежлӧ. 2012-ӧд вося косму тӧлысь 20-ӧд лунӧ гу вылас пуктӧма гранитысь казьтылан паметник. А озысь бюстсӧ шуӧма сувтӧдны Коми республикаса Юралысь бердын Искусствояс гимназия йӧрӧ.
- 2012-ӧд воын Ю.А. Спиридоновлысь нимсӧ сетӧма Коми республикаса Юралысь бердын Искусствояс гимназиялы, сэні быд во нуӧдӧны Спиридоновлы сиӧм лыддьысьӧмъяс.
- Йӧзӧдӧма некымын казьтылана небӧг.
Ӧшмӧсъяс
[вежны | Вежны кодировкаын]- http://www.komiinform.ru/services/persons/131/
- http://www.komiinform.ru/news/87604/
- https://web.archive.org/web/20120419132547/http://finugor.ru/leaders/candidate/17930
- Полуботко В., Родов А. Спиридонов Юрий Алексеевич // Коми Республика. Энциклопедия: в 3-х т. — Сыктывкар: Коми кн. изд-во, 1999. — Т. 3. — С. 83—84.