Магдебургын йӧз чукӧр вылӧ уськӧдчӧм (2024)
Магдебургын йӧз чукӧр вылӧ уськӧдчӧм - тыш, коді лоис 2024 вося декабрь 20 лунӧ рытнас, 19 час 04 минутын, Германияса Магдебург карын. Подозревайтана мортыс – Саудовскӧй Аравияысь 50 арӧса психиатр да беженец Талеб аль-Абдулмохсен, кодӧс чужан муын мыжалісны терроризмысь да Лунвывсянь нывбабаясӧс нуӧмысь, нималана аслас иммигрантъяслы паныд, исламофобнӧй да ультраправӧй видзӧдласъясӧн . да Германияӧс критикаысь, мый сійӧ зільӧ «исламизируйтны Европаӧс». Сійӧ нарошнӧ нуӧдіс ассьыс арендуйтӧм БМВ-сӧ йӧз дорӧ роч рынок вылын. Сы серти куліс вит мортысь этшаджык, ранитчис 235-ысь унджык, 40 гӧгӧр ранитчисны сьӧкыд состояниеын.
Историяӧдзса
[вежны | Вежны кодировкаын]Магдебург — Германияса Саксония-Анхальт штатлӧн юркар, быд во сэні нуӧдӧны роч рынок. Рӧштвося рынокъяс вылын лоины автомашинаясӧн тышкасьӧмысь повзьӧдланторъяс. 2024 вося лӧддза-номъя тӧлысьын Германияса пытшкӧс делӧяс кузя министр Нэнси Фезер пасйис, мый абу торъя повзьӧдланторъяс, но тшӧктіс водзӧ лоны бдительнӧйӧн. Магдебургын теракт бӧрын кык вежон мысти кутісны подозревайтана мортӧс, мый сійӧ планируйтіс Аугсбургын ярмарка вылӧ уськӧдчыны. Магдебургын йӧз чукӧрӧн тышкасьӧм лоис 2016 воын Берлинын тышкасьӧмсянь во тырӧм бӧрын лун мысти, кӧні куліс 12 морт.
Лоӧмторъяс
[вежны | Вежны кодировкаын]Социальнӧй везъясысь ӧтиын аслас лист бокын, кӧні сылӧн 40 сюрс гӧгӧр подписчик, сійӧ лёкысь видлаліс ислам, ёна сёрнитіс мусульманъяслы отсалӧм могысь, кодъяс лоисны атеистъясӧн либӧ пырисны христианствоӧ, петкӧдліс симпатия ультраправӧй вынъяслы. Тайӧ мортыслы нӧшта интервью босьтісны. 2019 воын немеч изданиеяс Frankfurter Allgemeine Zeitung да Frankurter Rundschau сёрнитігӧн сійӧ висьталіс, кыдзи отсаліс Саудовскӧй Аравияысь нывбабаяслы пышйыны странаысь да кыдзи отсаліс саудовечьяслы босьтны дзескыдін. «Ме историяын медся агрессивнӧй ислам критик. Эз кӧ эскыны, юав арабъяслысь, — шуис сійӧ сэки. А Магдебургса роч рынок вылӧ рейдуйтӧм бӧрын недыр мысти Талеб сетіс интервью американскӧй антиисламскӧй блоглы, кӧні сійӧ яръюгыда висьталіс Германиялӧн кутшӧмкӧ «тайнӧй операция» йылысь, медым дзескӧдны Саудовскӧй Аравияысь воддза мусульманъясӧс.[1]
Кулӧм да ранитчӧм
[вежны | Вежны кодировкаын]Саксония-Анхальтса премьер-министр Райнер Хаселовлӧн медводдза кывъяс серти, куліс кӧть кык морт — ыджыд морт да кага — да 68 морт ранитчисны; висьталісны, мый дас вит морт ёна доймалісны, 37-ыс шӧркодя доймалісны, 16-ыс кокньыда доймалісны. Меставывса неминучаысь видзан службаяс серти, кодъяс юӧртісны лоӧмтор бӧрын, ранитчис 60-сянь 80-ӧдз морт, а 20-ысь унджык ранитчӧмӧс нуисны Магдебургса университетса больничаӧ.[2] Сёрӧнджык юӧртісны тӧдчанаджык лыдпасъяс йылысь. Талунъя кадӧ тӧдса вит кулӧм, на лыдын ӧти кага, а 235-ысь унджык ранитчӧма; Матӧ 40 мортлысь сьӧкыд состояниесӧ тӧд вылын кутӧмӧн эм повзьӧм, мый кулӧмъяслӧн лыдыс вермас содны.
Траур
[вежны | Вежны кодировкаын]Шойччан лунӧ рытнас Магдебург карса кафедральнӧй соборын, мыж лоӧм места дорын, муніс трагедияын кулӧмъясӧс пыдди пуктӧм могысь траурнӧй мероприятие, кӧні участвуйтісны канцлер Олаф Шольц, президент Франк-Вальтер Штайнмайер да мукӧд немеч политик. «Ӧні колӧ, медым... ми эг лэдзӧй найӧс, кодъяс кӧсйӧны паськӧдны омӧльлунсӧ, медым ми эг кольӧй мыждысьясӧс мыжтӧг да медым ми тырвыйӧ действуйтім оланпас серти», – пасйис канцлер . , атакасӧ пасйӧма «страшнӧй, омӧль делӧӧн» .