Лист Ференц
Лист Ференц | |
венг. Liszt Ferenc | |
![]() | |
Чужигдыр нимыс: |
немеч Franz Liszt |
---|---|
Чужан лун: |
1811-ӧд вося йирым тӧлысь 22-ӧд лун[1][2][3][4][5][6][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15][16][17][18][19][20] |
Чужанін: | |
Кулан кад: |
1886-ӧд вося сора тӧлысь 31-ӧд лун[21][1][2][3][4][5][6][6][7][8][9][10][11][12][14][15][16][22][17][19][20] (74 арӧс) |
Куланін: | |
Канму: | |
Мыйся уджыс: |
композитор классической музыки, пианист, дирижёр, музыкальный педагог, виртуоз, музыкант, шылад тэчысь, пресвитер, гижысь |
Бать: | |
Мам: | |
Ошканпасъяс да премияяс: | |
Автограф: | |
![]() | |
![]() |
Лист Ференц (маддярӧн: Liszt Ferenc, (немечӧн: Franz Liszt) (1811—1886) — нималана маддяр, шылад тэчысь, пианист-виртуоз, педагог, дирижёр, публицист, шылад романтизм сӧвмӧдысьяс пиысь тӧдчана чужӧм.
XIX нэмын Лист вӧлi медпаськыда тӧдса пианистъясысь ӧти. Сы дырйи Европаын дзоридзалӧма концертса пианизм. Листӧс пуктӧны фортепианоӧн ворсысь медыджыд виртуозӧ му югыдын.
Олан туй[веськӧдны | Вежны кодировкаын]
- 1811, йирым тӧлысь 22 лун — чужис Австрия империяса Райдинг карын.
- 1823 — «Парижын олӧм»: Листлӧн семьяыс олӧ Париж карын.
- 1825 — гижис «Дон Санчо, али Радейтӧм Изкар» медводдза операсӧ.
- 1876—1885 — велӧдчис Парижын консерваторияын.
- 1835—1848 — «Мунӧм-ветлӧм вояс»: Лист овлiс Женеваын, ветліс Италияӧ — оліс Римын, Неапольын, Флоренцияын, Венецияын. Сетiс концертъяссӧ Европаса уна муын — Маддяр муын, Рочмуын, Австрияын, Испанияын, Португалияын, Турцияын.
- 1848—1859 — Веймар. Лист веськӧдліс Веймар Опера Театрӧн, пуктіс Моцарт, Шуман, Вагнерлӧн операясӧс.
- 1860—1885 — Медбӧръя вояс. Пешт карын (Венгрияын) Лист вӧлi Вылыс шылад школаын президентӧн.
- 1886, сора тӧлысь 31 лун — кулiс Германияса Байройт карын.
Педагог, дирижёр, публицист[веськӧдны | Вежны кодировкаын]
Лист сідзжӧ вӧлі нималана дирижёрӧн да велӧдысьӧн. Уна во чӧж Лист сетiс урокъяссӧ том музыкантъяслы. Лист гижис сiдзжӧ Шопен йылысь небӧг, венгрияса чиганъяслӧн шылад йылысь небӧг, да мукӧд тема йылысь зэв уна статья.
Шылад гижӧдъяс[веськӧдны | Вежны кодировкаын]
Лист лӧсьӧдіс 647 шылад гижӧд — симфонияяс, рапсодияяс, симфоническӧй поэмаяс, ораторияяс да мессаяс.
Интереснӧй фактъяс[веськӧдны | Вежны кодировкаын]
- Лист вӧлі франкфуртса «Единство» масон ложаын.
- 1859 вося йирым тӧлысь 30 лунӧ австрияса император Франц Иосиф сетiс Листлы рыцар ним (чин), сетiс сылы Франц Риттер фон Лист ним. (Ritter (немеч) — рыцарь, верзьӧма морт)
Ӧшмӧсъяс[веськӧдны | Вежны кодировкаын]
Ыстӧдъяс[веськӧдны | Вежны кодировкаын]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Deutsche Nationalbibliothek Record #118573527 // Общий нормативный контроль (GND) — 2012—2016.
- ↑ 2,0 2,1 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF: платформа открытых данных — 2011.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Г. Риман Лист // Музыкальный словарь: Перевод с 5-го немецкого издания / под ред. Ю. Д. Энгель — М.: Музыкальное издательство П. И. Юргенсона, 1901. — Т. 2. — С. 768–771.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Н. С. Лист, Франц // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1896. — Т. XVIIа. — С. 759–760.
- ↑ 5,0 5,1 SNAC — 2010.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Internet Broadway Database — 2000.
- ↑ 7,0 7,1 Find a Grave — 1996.
- ↑ 8,0 8,1 International Music Score Library Project — 2006.
- ↑ 9,0 9,1 Discogs — 2000.
- ↑ 10,0 10,1 filmportal.de — 2005.
- ↑ 11,0 11,1 https://frankfurter-personenlexikon.de/node/3102 — 2014.
- ↑ 12,0 12,1 Энциклопедия Брокгауз / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- ↑ Dr. Constant v. Wurzbach Liszt, Franz Ritter // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich: enthaltend die Lebensskizzen der denkwürdigen Personen, welche seit 1750 in den österreichischen Kronländern geboren wurden oder darin gelebt und gewirkt haben — Wien: 1856. — Т. 15. — S. 247.
- ↑ 14,0 14,1 Gran Enciclopèdia Catalana — Grup Enciclopèdia, 1968.
- ↑ 15,0 15,1 GeneaStar
- ↑ 16,0 16,1 (unspecified title) — 1997. — 8549233 экз.
- ↑ 17,0 17,1 Musicalics
- ↑ Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 с. — ISBN 978-953-6036-31-8
- ↑ 19,0 19,1 19,2 19,3 19,4 19,5 (unspecified title) — 1808.
- ↑ 20,0 20,1 Архив изобразительного искусства — 2003.
- ↑ Уокер А. Franz Liszt / под ред. Фаяр — 1990. — С. 1170. — ISBN 978-2-213-02627-5
- ↑ Берлинская академия художеств — 1696.