Перейти к содержанию

Попов Серафим Алексеевич

Босьтӧма Wikipediaысь
Попов Серафим Алексеевич
Портрет
Чужан лун:

1913-ӧд вося тӧвшӧр тӧлысь 8-ӧд лун(1913-01-08)

Чужанін:
Кулан кад:

2003-ӧд вося моз тӧлысь 11-ӧд лун(2003-08-11) (90 арӧс)

Канму:
Мыйся уджыс:

гижысь, поэт

Ошканпасъяс да премияяс:
Войтыръяслӧн Ёрталун орден Почёт орден заслуженный работник культуры РСФСР Гӧрд Кодзувлӧн орден

Попов Серафим Алексеевич (комиöн Öльöш Сим; 1913—2003) — коми гижысь, Коми АССР-са нимйӧза поэт (1984), РСФСР-са культураын нимӧдана уджалысь (1972).

Олан туй

[вежны | Вежны кодировкаын]

Серафим Попов чужӧма 1913-ӧд вося тӧвшӧр тӧлысь 8-ӧд лунӧ (важ стильӧн — 1912-ӧд вося öшым тӧлысь 26-ӧд лунӧ крестьянин семьяын Вӧлӧгда губерняысь Усть-Сысольск уездса Зьӧвсьӧртын (ӧні — Емдін районса Зӧвсьӧрт сикт). Гражданскöй тыш бöрын зонка велöдчӧма школаын. Уна сьöкыдлун веськалӧма сылöн челядьдырся кад вылö: сьöкыд удж и тшыгъялöм. 1924-ӧд воын С. Попов аслас вокыскöд, кодi лоӧма сизим вося школаын директорöн, мöдöдчӧма Слӧбӧда сиктö. Гижысь бöрынджык казьтывлӧма пöсь кывйöн, медрадейтана, виччысяна коми кыв урокъяс, кодъясöс сэк кадö нуöдлӧма Павел Доронин. Сизим вося школа помалöм бöрын С. Попов велöдчӧма Емдінса мöд тшупӧда школаын. Бöрас уджалӧма вöр пöрöдчанiнын, Эжва кузя кылӧдӧма пуръяс Архангельскӧдз.

1934—1938-ӧд воясын гижысь служитӧма Гöрд Армияын. Воӧм бӧрас уджалӧма «Коми комсомолец» газетын литературнӧй сотрудникӧн, кывкутысь секретарӧн, а сэсся редакторӧн. 1941-ӧд вося сора тӧлысьсянь Серафим Попов Айму вӧсна Ыджыд тыш вылын. Демобилизируйтчӧма 1943-ӧд воын ранитчӧм да контузия бӧрын. Война помалӧма капитанӧн. Тышын вермӧмъясысь сійӧс наградитӧма Гӧрд Кодзув орденӧн, медальясӧн.

Нималана гижысь кулӧма 2003-ӧд вося моз тӧлысь 11-ӧд лунӧ Сыктывкарын.

Гижан удж

[вежны | Вежны кодировкаын]

Гижны Серафим Попов заводитӧма школаын велöдчигöн, но тайö кывбуръясыс эз воны миян кадöдз. Ачыс гижысь нимтывлӧма найöс «шуточные опыты». Медводдза кывбур («Томлун» нима) йöзöдöма 1937 воын. Лирика геройöн медводдза кывбуръясын лоö «выль морт», быдмысь да ставсö окотитысь тöдны партиялöн воспитанник.

Айму вӧсна Ыджыд тышöдз Серафим Поповлöн тыдалö куим тематическöй визь: томлун, удж да оборона. Тайö визьö пырöны «Гожöмын» (1938), «Рöдиналы» (1938), «Майскöй» (1940), «Тувсов асылö» (1940), «Бригада» (1941) да мукöд кывбур.

С.Попов вöлӧма Айму вӧсна Ыджыд тыш вылын, и тайö визьыс пырö сылöн творчествоö дыр кад кежлö. Сiйӧ висьталö и солдатлöн быдлунъя олöм йылысь, и кыдз найö öти ыджыд вынöн тышкасьöны вӧрӧгкöд, и кыдзи усьöны том зонкаяс, а юрас налöн сöмын рöдина, ас сикт да мамлöн чужöм.

1943 воӧ С.А. Попов пырӧ CCCР-са гижысь котырӧ.

Война кольӧма ыджыд дой гижысьлöн сьöлöмас. 1953 воын йӧзӧдӧма «Сталинградскöй баллада», кодi сиöма дас квайт гвардеечлы, кодъяс сетӧмаӧсь ассьныс вынсӧ Рöдина дорйигӧн. Гижысь петкöдлӧма выль героическöй баллада прöст салдатъяс йылысь. Балладаяс босьтöны ыджыд юкöн гижысьлöн творчествоын. На лыдö тшöтш пырöны «Баллада о партийном билете», «Куслытöм би йылысь баллада» (1975), «Квайт сус пу йылысь баллада» (1973) да мукöд.

Серафим Попов кывбуръяс кындзи тшöтш уджавлӧма и поэма жанрын: «Машук» (1958), «Вошлытöм морт» (1958), «Вöрса мойд», «Учитель» (1960).

Быдпöлöс тема вöрзьöдö гижысьлысь сьöлöмсö, кажитчö быттьö сiйö полö мыйкö кольны, мыйкö не аддзыны, та вöсна и гижö став йылысь. Сылöн гижöдъясын и эм ас му радейтöм, гижысь пасйö и сылысь мичсö и рамлунсö, и кыдзи вöр-ва олö морткöд öти öтувъя олöм. С. Попов — гижысь, код внимание улысь оз вермы нинöм вошны, быд прöст явлениеын сiйö аддзö мыйкö сьöлöм вöрзьöдысь тор.

1960-öд воясö Серафим Попов гижис историко-патриотическöй поэмаясысь цикл, кöнi восьтöма куим том мортлöн образ: Костя Никифоровлöн, Вася Шахтаровлöн да Дима Бушуевлöн. Тайö характеръясыс аддзисны аслас олöмсö «Щугöрса зон» (1966), «Варыш Вась» (1966), «Ме вöлi ракетчикöн мама» (1967) поэмаясын.

Гижысьлöн корсьöмъясыс тыдалöны «Мирон мыльк» (1963), «Мам» (1963), «Пыста ыб» (1964), «Илыдз йылын» драмаын. Сiйö жö кадö петö уна кывбур разнöй тематика вылö. 1960 воö петö «Лöз енэж улын» сборник, кытчö пыртöма уна выль кывбур.

Война бöрын морт мöд ногöн заводитö видзöдны олöм вылö. Война колис дой гижысь сьöлöмын, и кор гижысь аддзис мый му пасьта киссьö морт вир, сiйö ёна переживайтис, тöждысис йöз вöсна. Тайö тыдалö «Лулумбалöн сьöлöм» кывбурысь (1964), кöнi пасйысьö, мый быд вир тусьыс, кодi усис Лулумбалöн, сэтысь петас вöлялöн дзоридз. Кор ылi муын, Чилиын ыпнитiс фашистскöй террор, гижысь аслас сьöлöмкылöмъяссö лэдзис «Пабло Нерудалы» (1974) кывбурын.

Уна критик пасйисны, мый художествоа кыв да серпасалана средствояс дiнö, гижысь эз ёна матысмы. Уна кывбурын сьöктöдöма абу коми кывъясӧн: «глетчер», «контраст», «отважнöй», «страшнöй», «общöй», да мукöдӧн. Серафим Поповлöн творчествоын тыдалö аслас модернизация, кыв лоис современнöйöн.

Серафим Попов йӧзӧдіс 18 кывбур да поэма чукӧр верстьӧяслы, 9 небӧг челядьлы. Кывбуръяссӧ вуджӧдӧма роч, фин, украина, венгер, болгар, немеч да мукӧд кыв вылӧ.

Депутаталӧм

[вежны | Вежны кодировкаын]

С.А. Попов вӧлӧма Сыктывкар Сӧветса да Коми АССР-са Вылыс Сӧветын депутатӧн.

Небӧгъяс

[вежны | Вежны кодировкаын]

Комиӧн

[вежны | Вежны кодировкаын]

Рочӧдӧм

[вежны | Вежны кодировкаын]

Наградаяс

[вежны | Вежны кодировкаын]

Ӧшмӧсъяс

[вежны | Вежны кодировкаын]

Ыстӧдъяс

[вежны | Вежны кодировкаын]
Босьтӧма "https://kv.wikipedia.org/w/index.php?title=Попов_Серафим_Алексеевич&oldid=143467"-ысь