Кулӧмдінса бунт: версиякостса торъялӧм
Вежӧмсӧ гӧгӧрвоӧдӧмыс абу |
|||
| Визь 9: | Визь 9: | ||
Ас должносьт серти Кипрушев (озыр кресьтянинлӧн пи) вӧлі вот чукӧртӧ. Целовальникӧн на сійӧ ӧктіс Кулӧмдінса обшествоысь 3 сюрс шайт да видзис найӧс. [[Усть-Сысольск]] кытшӧн веськӧдлысьяс кӧть и тӧдісны сьӧм таргайтӧм йылысь, эз шыӧдчыны ёрдӧ. Квайт во мысти, [[1841 во]]ын, кор Кулӧмдін сиктса веськӧдланін лои вӧлӧсьтӧн, вӧлӧсьтса писарӧн босьтчис уджавны Кипрушевлӧн зятьыс — вӧвлӧм салдат Дмитрий Тимофеев [[Русинов]], а сылӧн отсасьысьӧн — кресьтянин Иван Елисеев [[Попов]]. Тайӧ кык морт отсӧгӧн Кипрушев ас водзас пуктіс план, мый серти [[1842 во]] вылӧ рӧскӧд сметаӧ сюйис водзынджык видзӧм 3 сюрс шайт, кодъясӧс быттьӧкӧ кулӧмдінса кресьтяна эз мынтывлыны. Та кындзи вӧліны и мукӧд выль вот. Ставнас Кулӧмдінса обшестволы колӧ вӧлі чукӧртны 17641 шайт: быд 754 ревизскӧй душасянь — 23 шайт 40 урӧн. |
Ас должносьт серти Кипрушев (озыр кресьтянинлӧн пи) вӧлі вот чукӧртӧ. Целовальникӧн на сійӧ ӧктіс Кулӧмдінса обшествоысь 3 сюрс шайт да видзис найӧс. [[Усть-Сысольск]] кытшӧн веськӧдлысьяс кӧть и тӧдісны сьӧм таргайтӧм йылысь, эз шыӧдчыны ёрдӧ. Квайт во мысти, [[1841 во]]ын, кор Кулӧмдін сиктса веськӧдланін лои вӧлӧсьтӧн, вӧлӧсьтса писарӧн босьтчис уджавны Кипрушевлӧн зятьыс — вӧвлӧм салдат Дмитрий Тимофеев [[Русинов]], а сылӧн отсасьысьӧн — кресьтянин Иван Елисеев [[Попов]]. Тайӧ кык морт отсӧгӧн Кипрушев ас водзас пуктіс план, мый серти [[1842 во]] вылӧ рӧскӧд сметаӧ сюйис водзынджык видзӧм 3 сюрс шайт, кодъясӧс быттьӧкӧ кулӧмдінса кресьтяна эз мынтывлыны. Та кындзи вӧліны и мукӧд выль вот. Ставнас Кулӧмдінса обшестволы колӧ вӧлі чукӧртны 17641 шайт: быд 754 ревизскӧй душасянь — 23 шайт 40 урӧн. |
||
[[1836 во]]ын кулӧмдінса 39 морт, кодъяс тӧдмалісны налӧн вот сьӧм видзӧм йылысь, шыӧдчисны ёрдӧ. Туясьӧм нуӧдӧм пыдди Ёрд кутіс корсьны элясьысьясӧс. Мукӧд кресьтянаыс, кодъяс пуктісны элясьӧм улас кырымпассӧ, повзьӧдлӧм бӧрын ассьыныс кырымпассӧ бӧр киритісны. Бӧрынджык элясьӧмсӧ шуисны фальшивӧйӧн. Тайӧ делӧыс кыссис [[1841 во|1841 воӧдз]], кор Кипрушевлӧн уджысь эз аддзыны некутшӧм мыж. |
|||
[[1840 во]]ын тайӧ должносьтӧ пуксис Прокопий [[Мамонтов]], код дырйи вотыс нӧшта на содіс. П. Мамонтов вӧлі зэв скӧрӧн: ачыс вӧлі нӧйтӧ кресьтянаӧс, кодъяс эз мынтыны став вотсӧ, а коді эз вермы мынтыны — сійӧс дорисны пу колодаӧн. |
|||
== Кывкӧртӧдъяс == |
== Кывкӧртӧдъяс == |
||
13:23, 28 косму тӧлысь 2014-ся версия
.jpg){kind=link}
Кулӧмдінса бунт — Кулӧмдін вӧлӧсьтса коми кресьтяналӧн 1842—1843 воясӧ кыпӧдчӧм. Вӧлі лёка пӧдтӧма.
История
Кулӧмдінса бунт йылысь юӧръяс тӧдсаӧсь гижысь да чужан му туялысь Василий Кунгинсянь. 1911 вося очеркын сійӧ гижис, кыдзи артмис тайӧ кыпӧдчӧмыс, видліс тӧдмавны, кутшӧм помкаяс вӧсна кулӧмдінсаяс босьтчисны тышкасьны нартитысьяскӧд.
1835 восянь вот перъян кулӧмдінса мӧд участокысь кресьтянин Григорий Анисимович Кипрушев служитіс бӧрйӧм сиктса старостаӧн (сэки, кор губерняясын эз на восьтны канму эмбуръяс кузя веськӧдланінъяс, йӧз костын вӧлі шуӧны целовальникӧн на).
Ас должносьт серти Кипрушев (озыр кресьтянинлӧн пи) вӧлі вот чукӧртӧ. Целовальникӧн на сійӧ ӧктіс Кулӧмдінса обшествоысь 3 сюрс шайт да видзис найӧс. Усть-Сысольск кытшӧн веськӧдлысьяс кӧть и тӧдісны сьӧм таргайтӧм йылысь, эз шыӧдчыны ёрдӧ. Квайт во мысти, 1841 воын, кор Кулӧмдін сиктса веськӧдланін лои вӧлӧсьтӧн, вӧлӧсьтса писарӧн босьтчис уджавны Кипрушевлӧн зятьыс — вӧвлӧм салдат Дмитрий Тимофеев Русинов, а сылӧн отсасьысьӧн — кресьтянин Иван Елисеев Попов. Тайӧ кык морт отсӧгӧн Кипрушев ас водзас пуктіс план, мый серти 1842 во вылӧ рӧскӧд сметаӧ сюйис водзынджык видзӧм 3 сюрс шайт, кодъясӧс быттьӧкӧ кулӧмдінса кресьтяна эз мынтывлыны. Та кындзи вӧліны и мукӧд выль вот. Ставнас Кулӧмдінса обшестволы колӧ вӧлі чукӧртны 17641 шайт: быд 754 ревизскӧй душасянь — 23 шайт 40 урӧн.
1836 воын кулӧмдінса 39 морт, кодъяс тӧдмалісны налӧн вот сьӧм видзӧм йылысь, шыӧдчисны ёрдӧ. Туясьӧм нуӧдӧм пыдди Ёрд кутіс корсьны элясьысьясӧс. Мукӧд кресьтянаыс, кодъяс пуктісны элясьӧм улас кырымпассӧ, повзьӧдлӧм бӧрын ассьыныс кырымпассӧ бӧр киритісны. Бӧрынджык элясьӧмсӧ шуисны фальшивӧйӧн. Тайӧ делӧыс кыссис 1841 воӧдз, кор Кипрушевлӧн уджысь эз аддзыны некутшӧм мыж.
1840 воын тайӧ должносьтӧ пуксис Прокопий Мамонтов, код дырйи вотыс нӧшта на содіс. П. Мамонтов вӧлі зэв скӧрӧн: ачыс вӧлі нӧйтӧ кресьтянаӧс, кодъяс эз мынтыны став вотсӧ, а коді эз вермы мынтыны — сійӧс дорисны пу колодаӧн.
Кывкӧртӧдъяс
Кулӧмдінса кресьтяналӧн кыпӧдчӧм вӧлі Коми муын медся уна йӧза. Та йылысь весиг кывсис Россия империяаса министръясӧдз да Николай I государӧдз.