Ласича

Ласича

Ласича (латин Mustela nivalis; рочӧн ласка) – тайö тулан рöдысь вöрса пемӧс.

Ыджда да рöм

Тайö пемöсыслöн уна öткодьлуныс сьöдбöжкöд. Сы кодь жö пельк да чувкöс, кокыс дженьыд, ичöтик юрыс вöсни да кузь голяа. Татшöм öткодялан подув сертиыс кöнсюрö весиг лöсьöдöмаöсь пемöсыслысь нимсö. Шуам, мари кывйын коляйос, кодлöн вежöртасыс, комиöдны кö, «шыр сьöдбöж». Но вывтырнас жебджык да бöж йылыс туша рöмсьыс оз торъяв – тöвнас быдлатi сылöн дзик еджыд, гожöмнас рудов.

Паськалöм

Олö-вылö ласича сьöдбöжысь на паськыдджыка: Европаын, Войвыв Африкаын, Войвыв Америкаын да Азиялöн унджык юкöнас. Россияын оз паныдасьлы сöмын Вой саридз дiяс вылын да Таймыр кöджлöн войвывланяс. Оз пов овмöдчыны ыбъяс бердын да сиктъяс гöгöрын. Но öтдортö сьöдбöжлысь олан местаяссö. Сьöд вöраинъяс оз жö лöсявны сылы. Нюдз тушанас змей моз кокньыда писькöдчö лöп-ёг да из чукöръяс пöвсттi. Вермö вöтлысьны шыръяс бöрся налöн мупытшса ветлан туйясöдыс.

Поздйысьöм

Позтырас кызвыныслöн овлывлö 5 либö 7 пи. Корсюрö чужтывлöны и дас кыкöс. Ласичапиян синмасьöны куим вежон кольöм бöрын. Котырыс разалö гожӧм помасигöн либö арнас, кор томъясыс лоöны мамныскöд öтыдждаöсь нин.

Оласног да сёян

Нэм чöжыс олö пыр öти местаын. Кыйсян угоддьöсö лун-вой кытшовтан ылнаыс куим километрысь унджык оз овлы. Айыслöн да эньыслöн оланiныс абу öтувъя – быдöнлöн аслас кытш. Пöткöдчö ласича яя сёянöн. Медся ёна радейтö кутавны шыръясöс да крысаясöс. Тшапйöдлö кыйдöссö юрöдыс да босьтö ловсö налысь юр лысö курччалöмöн. Пöтмöныс сылы колö öти шыр. Но заптывлö ёна унджык – кызьöдз кымын.

Яй сёйысь пемöсъяс пöвстын ласича медся ичöт вöрпа. Но пöльзаыс вöр-валы сысянь зэв ыджыд, оз сет помтöг рöдмыны-паськавны шыр-крысалы да. Во чöжöн öти ласича бырöдö кык-ö-куим сюрс быдсикас гужгысь-йирысьöс, кодъяс тшыкöдöны быдмöгъясöс.

Пемöсъясöс туялысьяслöн висьталöм серти, том ласичаясöс пö кокньыда позьö мевйöдны. Татшöм быдтан вöрпаясыс пö лоöны зэв сибыдöсь видзысь-вердысьясыс дiнö. Оз öд прöстö рочьяс шуны ласкаöн да ласичаöн.

Гортса ласичаяс каньясысь на бурджыка видзöны олан керкаяссö шыръясысь да крысаясысь. Сы вöсна, мый куталöны кузь бöжаясöс оз сöмын ортсö петалiганыс, но и позъяс пырöмöн. Сэки ласичаяс бырöдöны верстьöясыскöд тшöтш налысь уна лыда йылöмсö. Весиг медся гырысь крысаяскöд паныдасигöн оз повзьыны да кежны бокö, а помöдз косясьöны накöд. Бур оласногсö тöд вылын кутöмöн ласичаясöс пыртöма видзан вöрпаяс лыдö. Сы вöсна найöс кыйны оз позь.

Рöдвуж кыв вылын

Комиысь öтдор ласича нимöн вöдитчöны тшöтш перымса комияс да удмуртъяс. Но тайö абу важся кыв. Куимнан рöдвуж войтырыс тайö нимсö босьтöмаöсь рочьяслысь. Но эмöсь и ас нимъяс: удорасалöн учи-кычи, удмуртъяслöн тöдьы чайы.

Öшмöс

• Ракин А.Н. Ласича // Би кинь, 2009. – 12 №.