Вавилин Иван Михайлович: версиякостса торъялӧм

Босьтӧма Wikipediaысь
Пытшкӧссӧ чышкӧма Пытшкӧссӧ содтӧма
Addbot (сёрнитанін | чӧжӧс)
мВежӧмсӧ гӧгӧрвоӧдӧмыс абу
Визь 66: Визь 66:
* [[Елфимова Анжелика Геннадьевна|Елфимова А.]] Куим пöвста керöсысь петöм морт // [[Коми му (газет)|Коми му]], [[2011 во]], [[8 ӧшым|öшым 8 лун]].
* [[Елфимова Анжелика Геннадьевна|Елфимова А.]] Куим пöвста керöсысь петöм морт // [[Коми му (газет)|Коми му]], [[2011 во]], [[8 ӧшым|öшым 8 лун]].


== Ыстӧдъяс ==
<references/>

[[Категория:Персоналия анбурӧд]]
[[Категория:Персоналия:Коми]]
[[Категория:Персоналия:Коми]]
[[Категория:Коми гижысь]]
[[Категория:Чужисны 1911 воын]]
[[Категория:Кулісны 1975 воын]]
[[Категория:Позтыкерӧс сикт овмӧдчӧмин]]
[[Категория:Коми гижысь котырӧ пырысьяс]]

09:27, 21 вӧльгым тӧлысь 2016-ся версия

Вавилин Иван Михайлович (комиӧн – Миш Вань; гусяним – Баярса Иван) (19111975) – коми гижысь, СССР-са Гижысь котырö пырысь (1943), Коми АССР-са государственнӧй премиа босьтысь (1973).

Олан туй

Гижан удж

Кöрткерöс да Сыктывдiн районсаяс Иван Вавилинöс öта-мöднысö ордйöмöн шуöны аслас гижысьöн. Öд чужлiс Иван Михайлович, кыдз ачыс ёртъясыслы висьтавлiс, куим пöвста керöсын – Кӧрткерӧс районса Позтыкерӧс сиктсöветувса Баяркерöсын. А музаыс сылöн, Мария Александровна, вöлi Выльгортса Давйысь. Танi и лöсьöдiсны сыкöд семья, быдтiсны кык нылöс да танi жö гижысь аддзис аслыс бöръя шойччанiн.

Збыльвылас кö, öнöдз на абу стöча тöдса, кор чужлiс Иван Вавилин. Öти гижöдын, кодöс кырымалö 1945 вося вӧльгым 10 лунö, сiйö ас кинас пасйö, чужлi пö вӧльгым 25 лунö. А сёрöнджык нин, 1952 вося ода-кора 23 лунö, бара жö аслас киöн, гижö, мый чужан луныс сылöн вӧльгым 21 лунö.

Аслас олöм йылысь да поэтическöй мастерство босьтöм йылысь Иван Вавилин висьталö:

«Начальнöй школаын велöдчигöн на кутi радейтны кывбуръяс. Но гижны босьтчöм йылысь думыштчылi сёрöнджык нин. 1927–28 воясын батькöд да ыджыд воккöд ме уджалi вöрын. Первой воас Чöдъю дорын акционернöй общество «Руссголландлеслы» вöлöн кыскалi шпалъяс, а мöд вонас ачым нин велöдчи лöсны шпалъяссö. Олiм öтувъя баракын. Тöвся рытъясыд кузьöсь. Ме вöлi гораа лыддя коми книгаяс: Нёбдiнса Витторлысь, Тима Веньлысь, Илля Васьлысь, Михаил Лебедевлысь да мукöдлысь гижöдъяссö. Вöрын уджалысьяс менсьым лыддьöмторъяссö кывзылiсны сьöлöмсяньыс. Тайö тöвся рытъясас и чужи мöвп да кöсйöм – босьтчыны аслым кывбуръяс гижалöмö.

Сэки, дерт, ме эг на гöгöрволы, мый сэтшöм поэзияыс да поэтикаыс. Зiльлi гижны ритм да рифма вылö подуласьöмöн, и – ставыс. Гижа вöлi сы йылысь, мый аддза, мый кывла. Öтчыд висьталiсны: миян сиктö Пиля гöтыр ордö волöма сватыс, Конша сиктса Тима Семö, ыждалыштöма. Ме та йылысь гижи зэв ичöтик висьт «Ыджыд сват». Ыстi «Ордым» журнал редакцияö. И лэдзöмаöсь. Та бöрын Тима Семö кутiс нимавны став Лӧкчим вожын. Неважöн тайö висьтсö аддзылi «Ордым» журналлöн 1928 вося öти номерысь, и серамöй петiс – сэтшöм нин сiйö вöлöма жеб, а комын öти во сайын менсьым кыпöдлывлiс нимкодьлун».

1929 воын Иван Вавилин пырис велöдчыны Помöсдiнса ШКМ-ö, тадз вöлi шусьö колхозса том йöзлöн школа. Аддзысьöма Тима Венькöд, кодi сiйö кадас велöдöма Помöсдiнса школаын коми кыв да литература:

"– Тэ и лоан Баярса Иваныс, – шыасяс том морт дорö нималана гижысь. – Сiдзкö, тэнö гижам асланым литературнöй кружокö".

Дерт, дзик пыр кывбуралысьöн Иван Вавилин эз ло, колiс мырссьыны-велöдчыны на. Сыктывкарын вузъясö да втузъясö дасьтан öти вося курсъяс помалöм бöрын, 1933 воын арнас, мунiс армияö. И сэтысь воöм бöрын том поэтлöн заводитчис зумыдджык литература творчествоыс.

Сöмын Айму вӧсна Ыджыд тыш водзвылын, 19391940-öд воясö, «Ударник» журналын выльысь петкöдчöны сылöн кывбуръясыс, найöс поэт ёнджыкасö гижис челядьлы лыддьöм вылö.

1941 вося сора 9 лунö (мöдлаын гижысь пасйöма, мый 1942 вося вӧльгым 15 лунö) чужан му дорйыны мунö тшöтш и Иван Вавилин. Война воясö поэтлысь лэдзисны кык ичöтик кывбур чукöр: «Ни öти шаг бöрö!» да «Сöветскöй воин», кытчö пырисны салдат-фронтöвикъяс йылысь кывбуръяс.

Фронт вылын олöм йылысь Иван Вавилин ачыс висьталö тадзи:

«1943 вося урасьӧм 25 лунö Штеровка дорын, Донбассö матысмигöн нин, ме ранитчи. Куйлi госпитальын Балашов карын. Бурдi тайö вося майын. «Май бурдöдiс менö» – юрын чужис мöвп. Кöсйи гижны кывбур, но сiйöс гижöм вылö мыйкö эз на тырмы. Колис во. Матысмис 1944 вося май. Тайö май водзвывса лунъясас миян частьяс врагöс вöтлiсны Днестр ю сайö. Миян «катюшаяс» уна фашистöс купайтiсны Днестрын. Та бöрын миян фронтса частьяс бойясöн прöйдитiсны ыджыд да сьöкыд туй. Бöрö колины Румыния, Болгария, Югославия, Венгрия, и вот Австрия. Ми ичöтик Грабен сиктынöсь. Танi кылiм сьöлöм радуйтана юöр: «Победа!». И ме тайö сиктас пыр жö пукси да гижи бöрö кольöм став майяс йылысь стихотворение «Вит май», кöнi некымын кывйöн пасйи ассьым да ме кодь жö уна сöветскöй воинлысь боевöй туйсö».

Фронт вылысь воöм бöрын Иван Вавилин нöшта на матынджык лоö коми литература дорö – медводз уджалö Коми Гижысь котырын, а 1947 восянь ответсекалö Войвыв кодзув журналын, чуйдöдö да ышöдö том кывбуралысьясöс. Да и ачыс мудзлытöг гижö. Сылöн перö улысь петö книга бöрся книга: «Менам парма», «Тарас дед», «Зу», «Му выв кодзувъяс», «Кыаысь кыаö», роч кывбур чукöр. Челядьлы гижöдъяс: «Вельмöм Сан», «Дружнöй котыр», «Миша вöчö йöв», «Миян пароход» да мукöд.

1976 воын Коми небöг лэдзанiнын петiс сылöн «Сьöлöм сьылöм» сборник. Кипомысь гижӧдсö Иван Вавилин ас кокнас на вайлöма Владимир Поповлы, кодi вöлöма редакторнас, да кутшöмсюрö пасйöдъяс бöрын нулöма на гортас. А кор Владимир Александрович сдайтiс типографияö поэтöн тэчöм-öтлаöдöм кывбуръяса рукописьтö, авторыс эз нин вöв ловъя: 1975 вося йирым 5 лунö сiйö виччысьтöг кувсис...

Небӧгъяс

  • Менам парма. – Сыктывкар, 1957.
  • Тарас дед. – Сыктывкар, 1959.
  • Му выв кодзувъяс. – Сыктывкар, 1965.
  • Кыаысь кыаӧ. – Сыктывкар, 1970.
  • Кывбуръяс, поэмаяс. – Сыктывкар, 1973.
  • Сьӧлӧм сьылӧм. – Сыктывкар, 1976.

Наградаяс

  • «Отвагаысь» медаль
  • «Боевӧй заслугаясысь» медаль
  • «Вена кар босьтӧмысь» медаль.

Ӧшмӧсъяс

Ыстӧдъяс